Brutalno falsifikovanje "Gorskog vijenca"

Primjer za to je nedavni pokušaj falsifikovanja "Gorskog vijenca" i Njegoševog djela prevođenjem na "crnogorski" jezik.

Tako se na stranicama čitanke za drugi razred gimnazije u izdanju Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva iz Podgorice od 2011. godine može naći odlomak iz Njegoševog "Gorskog vijenca" koji je "preveden" na crnogorski jezik, tako što su naknadno zamenjena i umetnuta nova slova koja ne postoje u originalnom tekstu, niti se mogu pronaći u Vukovoj azbuci.

Ako ostavimo po strani činjenicu da je i sa pravne tačke gledišta falsifikovanje nečijeg književnog dela samo po sebi problematično, ispada da je sâm Njegoš, kao pesnik i jedna od najznačajnijih figura u istoriji Crne Gore, trenutno najveća smetnja i trn u oku kreatorima novog crnogorskog identiteta.

Progon Njegoša ne završava se samo pokušajima krivotvorenja njegovog književnog dela, već se vladika Rade, iako bez konkurencije najveći crnogorski pesnik, kroz obrazovni sistem Crne Gore sistematski pokušava marginalizovati i svesti samo na usputnu pojavu. Reklo bi se, nužno zlo po same propagatore "montenegristike", koje ipak još niko u Crnoj Gori nema hrabrosti da u potpunosti eliminiše iz obrazovnog sistema.

Sa druge strane, samo Njegoševo delo prepuno "problematičnih" i "škakljivih" momenata nastoji se potpuno zabašuriti, pa se đaci u osnovnim školama sa Njegošem sreću samo na kratko, putem sna Vuka Mandušića, dok se u srednjim školama njegovo monumentalno delo pojavljuje takođe stidljivo, uz analizu svega nekoliko sporednih odlomaka, na čemu se sastanak sa Njegošem za crnogorske đake završava.

Kada se podvuče crta, nameće se neizbežan zaključak da će buduće generacije Crnogoraca, ukoliko žele da se zaista upoznaju sa Njegošem, to morati činiti prevashodno sopstvenim naporima i na svoju ruku, jer im postojeći obrazovni sistem to pravo odriče.

Komentarišući pokušaj crnogorskih vlasti da se jezik, na kojem je Njegoš pisao, umetanjem izmišljenih slova nasilno promeni, prof. dr Jelica Stojanović sa studijskog programa za srpski jezik i južnoslovenske književnosti Filozofskog fakulteta u Nikšiću, kaže da bi se čak i u slučaju prihvatanja novih slova i glasova ponovo radilo o srpskom jeziku, pa bilo da se radi o "standardnim ili dijalekatskim oblicima srpskog jezika".

"Njegoš je govorio i pisao srpskim jezikom i uvek se radi o srpskom jeziku, bilo da su u pitanju standardni oblici srpskog jezika ili dijalektski oblici srpskog jezika. I ’djevojka‘ i ’đevojka‘ je srpski jezik, jedno su standardni književni oblici, a drugo dijalektski oblici srpskog jezika koji se govore na širokom prostoru. Ako uzmemo, dijalektski oblici su i u predstandardnoj epohi postojali, ali ime jezika je uvek bilo jedino srpski“, kaže profesorica Stojanović.