Vlada Crne Gore objavila predlog sporazuma sa Srpskom pravoslavnom crkvom

Nadležna crkvena vlast ima pravo da samostalno uređuje njenu unutrašnju organizaciju i da osniva, menja, ukida ili priznaje crkveno-pravna lica, prema odredbama pravoslavnog kanonskog prava i Ustava SPC. O tim odlukama obaveštava organ državne uprave radi evidentiranja crkveno-pravnih lica u skladu sa državnim propisima, a državni organ je dužan da postupi po prijavi nadležnih crkvenih vlasti, stoji u ugovoru.

Navodi se da Država jemči Crkvi, crkveno-pravnim licima, sveštenstvu, monaštvu i vernicima slobodu održavanja duhovnih i administrativnih veza, saglasno pravoslavnom kanonskom pravu i Ustavu SPC, sa svojim najvišim crkvenim telima, sa drugim pomesnim pravoslavnim crkvama, kao i sa i verskim zajednicama.

Poštujući slobodu veroispovesti, dodaje se, Država priznaje Crkvi slobodu vršenja njene apostolske jevanđelske misije, posebno u pogledu bogosluženja, ustrojstva, crkvene uprave, prosvete i verske propovedi.

Ističe se da Crkva ima isključivo i neotuđivo pravo da slobodno, u skladu sa potrebama i na osnovu pravoslavnog kanonskog prava i Ustava SPC, u Crnoj Gori uređuje sopstveno crkveno ustrojstvo, kao i da osniva, menja i ukida arhijerejska namesništva, crkvene opštine, parohije, manastire i druge organizacione jedinice.

Pored toga, Crkva je nadležna za sva crkvena imenovanja, premeštaje, smene, dodelu i oduzimanje crkvenih službi, u skladu sa pravoslavnim kanonskim pravom i Ustavom SPC.

Sveti Arhijerejski Sabor SPC je, kao najviša crkvena vlast, isključivo nadležan za izbor, hirotoniju i postavljenje arhijereja u eparhijama u Crnoj Gori, kao i za osnivanje, menjanje i ukidanje eparhija u skladu sa pravoslavnim kanonskim pravom i Ustavom SPC.

Država jemči Crkvi slobodu bogosluženja, verskih obreda i ostalih verskih i humanitarnih delatnosti, a te delatnosti se obavljaju u hramovima, drugim zgradama, na grobljima i prostorima u crkvenoj svojini, kao i na javnim mestima, otvorenim prostorima i mestima vezanim za značajne istorijske događaje ili ličnosti.

Ukazuje se da Država jemči Crkvi nepovredivost prava svojine i državine nad manastirima, hramovima, zgradama i drugim nepokretnostima i prostorima u njenom vlasništvu, u skladu sa pravnim poretkom Države.

Takođe, Država se obavezuje da, u skladu sa svojim pravnim poretkom, izvrši uknjižbu svih neupisanih nepokretnosti u vlasništvo Mitropolije crnogorsko-primorske, Eparhije budimljansko-nikšićke, Eparhije mileševske, Eparhije zahumsko-hercegovačke i njihovih crkveno-pravnih lica kojima pripadaju.

U slučaju pokretanja krivičnog ili prekršajnog postupka protiv klirika ili verskih službenika Crkve, državni organ koji vodi postupak će o tome obavestiti nadležnog arhijereja, navodi se u ugovoru.

Crkva i crkveno-pravna lica imaju pravo da nasleđuju, kupuju, poseduju, koriste i otuđuju pokretna i nepokretna dobra, kao i da stiču i otuđuju imovinu, obavljaju privredne i druge delatnosti prema odredbama pravoslavnog kanonskog prava i Ustava SPC, u skladu sa pravnim poretkom Države.

U slučajevima premeštanja, iznošenja iz države ili otuđenja dobara koji predstavljaju kulturnu baštinu Države, a na kojima pravo svojine ima Crkva, primenjuju se odredbe zakona kojim se uređuje zaštita kulturnih dobara, stoji u ugovoru.

Ističe se da će restitucija pokretnih i nepokretnih crkvenih dobara, oduzetih ili nacionalizovanih bez pravične naknade, biti izvršena u skladu sa zakonom koji će uređivati tu materiju u Crnoj Gori, uz prethodni dogovor sa nadležnim crkvenim vlastima.

Nepokretnu i pokretnu imovinu koja treba da bude vraćena Crkvi u vlasništvo, ili za koju će država obezbediti pravičnu naknadu, utvrdiće Mešovita komisija sastavljena od predstavnika strana ugovornica.

U ugovoru stoji i da Crkva ima pravo da gradi hramove i crkvene objekte, kao i da proširuje i preuređuje postojeće, u skladu sa pravnim poretkom Države.

Nadležni arhijerej donosi odluku o izgradnji crkvenog objekta u skladu sa pravoslavnim kanonskim pravom i Ustavom SPC i predlaže lokaciju za izgradnju objekata, a nadležne državne vlasti će prihvatiti predlog ukoliko ne postoje protivni objektivni razlozi javnog interesa.

Država jemči Crkvi slobodu vršenja prosvetne, kulturne, naučne, informativne, izdavačke i drugih delatnosti koje su povezane sa njenom duhovnom misijom, u skladu sa pravnim poretkom Države.

Država jemči Crkvi i pravo da poseduje, štampa i izdaje knjige, novine, časopise i audio-vizuelne materijale verskog, prosvetnog, kulturnog i naučnog sadržaja, a Crkva ima pravo da osniva i uređuje radio i televizijske stanice, u skladu sa važećim zakonodavstvom Crne Gore.