Kralj Aleksandar i Luj Bartu
Youtube/Printscreen
Kralj Aleksandar i Luj Bartu

Youtube/Printscreen

Kralj Aleksandar i Luj Bartu, Foto: Youtube/Printscreen

Kralj Aleksandar I Karađorđević (1888 - 1934), poznat i kao Aleksandar Ujedinitelj, bio je princ-regent Kraljevine Srbije od 1914, a kasnije kralj Jugoslavije od 1921. do 1934. (pre 1929. država je bila poznata kao Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca). Ubio ga je Bugarin Vlado Černozemski, tokom državne posete Francuskoj 1934. godine.

Pročitajte još:

Kako istorija kaže, dana 1. decembra 1918. godine, u unapred dogovorenom delu, Aleksandar je kao princ regent primio delegaciju Narodnog veća Slovenaca, Hrvata i Srba i tada je proglašeno ujedinjenje u zajedničku državu.

Stvaranje zajedničke države triju "bratskih" naroda ispostavilo se kao velika greška, koja nas je ceo 20. vek skupo koštala, pa čak i dan danas plaćamo cenu zbog postojanja takve države.

Kralj Aleksandar je duboko verovao u postojanost jugoslovenske države i njeno jačanje kroz godine koje su bile pred tom državom. Verovao je u iskreno bratstvo triju stubnih naroda Srba, Hrvata i Slovenaca, i svih ostalih naroda i konfesija koje su živele na našim prostorima.

Kralj Aleksandar

printscreen

Kralj Aleksandar, Foto: printscreen

Međutim, ubrzo je počeo da shvata da situacija nije uopšte blistava i da se ujedinjena južnoslovenska država suočava sa ozbiljnim organizacionim problemima. 

Posebno su veliki problem pravili hrvatski i bugarsko-makedonski separatisti koji su sebe (Makedonce i Hrvate) smatrali poniženim i marginalizovanim u unitarnoj jugoslovenskoj državi u kojoj su Srbi imali dominantnu ulogu u njenom organizacionom smislu.

Posle ustaške velebitske pobune u novembru 1932. godine, Aleksandar je preko posrednika u italijanskoj vladi rekao:

- Ako želite da imate ozbiljne nerede u Jugoslaviji ili prouzrokujete promenu režima, morate me ubiti. Pucajte u mene i budite sigurni da ste završili samnom, jer je to jedini način da nastanu promene u Jugoslaviji."

Kralj Aleksandar

Printscreen youtube

Kralj Aleksandar, Foto: Printscreen youtube

Kralj je često dolazio u Zagreb, Hrvati su ga dočekali kao svog kralja, na šta ukazuju video snimci posete u godinama između dva svetska rata. Međutim, sve je to bila maska, laž. Kralja su mrzeli i polako su se sastajali i kovali zaveru da se jednom za svagda reše "diktatora".

Taj čas je na veliku žalost srpskog naroda došao 1934. godine, 9. oktobra!

U spoljnoj politici, intenzivno je radio na sklapanju međudržavnih odbrambenih saveza usmerenih protiv sila koje su težile reviziji Versajskog sistema mirovnih ugovora. Njegovom zaslugom stvorena je 1921. Mala Antanta (Kraljevina SHS, Rumunija i Čehoslovačka). Savez sa Francuskom sklopljen je 1927, a 1934. obrazovan je Balkanski savez između Jugoslavije, Rumunije, Turske i Grčke.

Kraljica i kralj  Aleksandar sa  prvorođenim  sinom Petrom

Promo

Kraljica i kralj Aleksandar sa prvorođenim sinom Petrom, Foto: Promo

Na Aleksandra je više puta pokušavan atentat, pre toga. Jula 1921. godine na auto kojima se vozio Kralj sa Pašićem, komunista Spasoje Stejić je sa prozora Ministarstva građevina bacio bombu. Ali nikakvih posledica nije bilo, a atentator je uhapšen.

Nekoliko dana pred kraljevu posetu Francuskoj, na dvor je došao stari radikal Aleksa Žujović, veliki prijatelj Kralja Petra Oslobodioca, oca kralja Aleksandra i jedan od glavnih zagovarača za dolazak Karađorđevića na presto Srbije. Došao je da ubedi kralja da ne ide na put jer su prilike i u Srbiji i van nje jako nestabilne. Pokušao je da ubedi kralja svojom mudrošću, iskustvom i prijateljstvom. Pričao je sa kraljem celo pre podne u parku ispred dvora. U ruci je imao štap i od nervoze je iskopao celu rupu ali nije uspeo da kralja ubedi da ne ide.

Spomenici kralju Petru I i Aleksandru u Skoplju, delo vajara Antun Augustinčića, koje je porušila bugarska vojska nakon okupacije Jugoslavije aprila 1941. Bugari su porušili gotove sve spomenike koje su imali veze sa Jugoslavijom, dok je sam naziv Jugoslavija tokom okupacije bio zabranjen, a tokom tog perioda jedino su ga koristila oba pokreta otpora.

Prvi svetski rat, Srbija

Youtube/Printscreen

Prvi svetski rat, Srbija, Foto: Youtube/Printscreen

Prilikom posete Francuskoj, u koju je otputovao da bi učvrstio odbrambeni savez protiv nacističke Nemačke, kralj Aleksandar I ubijen je u Marselju, 9. oktobra 1934. godine od strane hrvatskih ustaša i bugarske organizacije VMRO, a pod zaštitom Italije, Nemačke i Mađarske.

Zajedno sa njim tada je ubijen i francuski ministar spoljnih poslova Luj Bartu. Atentator je bio pripadnik VMRO-a Vlado Černozemski. Kraljeva smrt duboko je potresla čitavu Jugoslaviju, a njegovo telo ispraćeno je od stotina hiljada ljudi čitavim putem do Oplenca, gde je sahranjen u Zadužbini kralja Petra I. Narodna skupština i Senat Kraljevine Jugoslavije dali su mu naziv Viteški kralj Aleksandar I Ujedinitelj.

Preporučujemo:

Komentari (1)

Srboljub

11.10.2020 10:48

Koliko pogreše odluke mogu da izazovu dalekosežne posledice. Valjda ćemo izvući pouke. Ne ponovilo se.