ZAŠTO GRCI SLAVE BOŽIĆ 25. DECEMBRA? Nisu jedini pravoslavni hrišćani koji danas obeležavaju rođenje Hristovo

Božić, jedan od najvažnijih hrišćanskih praznika, proslavlja se širom sveta u različitim terminima i tradicijama. Dok mnoge pravoslavne crkve obeležavaju Božić 7. januara po Julijanskom kalendaru, Grčka pravoslavna crkva, zajedno s nekoliko drugih, slavi ga 25. decembra. 

Ova razlika u datumu proslave Božića često izaziva radoznalost i pitanja o razlozima iza kalendarskih promena i njihovom uticaju na veru i običaje.

Razumevanje zašto Grci Božić proslavljaju danas vodi nas u istoriju crkve, kalendara i razvoja hrišćanskih praznika.

Kako je sve počelo

Od ranog hrišćanstva, Julijanski kalendar bio je osnovno sredstvo računanja vremena. Međutim, zbog razlike između stvarne dužine godine i načina na koji je Julijanski kalendar bio konstruisan, došlo je do postepenog "kašnjenja" datuma.

Do 16. veka, prolećna ravnodnevnica se pomerila za deset dana, što je uticalo na tačnost crkvenih praznika. Papa Grgur XIII je 1582. godine uveo Gregorijanski kalendar kako bi ispravio ove greške. Dok su ga zapadne crkve brzo prihvatile, pravoslavne crkve su bile opreznije.

Grčka pravoslavna crkva je 1923. godine odlučila da usvoji reformisani kalendar koji prati Gregorijanske datume za nepokretne praznike poput Božića, dok je zadržala tradicionalne prakse za pokretne praznike, kao što je Uskrs.

Danas Grci 25. decembra proslavljaju Božić kao simbol rođenja Isusa Hrista prema Gregorijanskom kalendaru jer je on tačniji.

Carigradska patrijaršija i Grčka crkva

Carigradska patrijaršija, poznata kao Vaseljenska patrijaršija, ima posebno mesto u istoriji pravoslavlja. Kao prva među jednakima, ona je duhovni centar pravoslavnog sveta i simbol jedinstva pravoslavnih crkava.

Grčka pravoslavna crkva, odnosno Grčka arhiepiskopija, koja deluje unutar granica moderne Grčke, potiče direktno iz ove patrijaršije.

Do sredine 19. veka, kada je Grčka stekla nezavisnost, Grčka crkva bila je deo Carigradske patrijaršije, a 1850. godine postala je autokefalna, zadržavajući duboke duhovne veze sa Vaseljenskom patrijaršijom.

Grčka je jedina zemlja gde je pravoslavna crkva državna crkva.

Božić 25. decembra slave i druge pravoslavne crkve

Većina pravoslavnih crkava širom sveta takođe slavi Božić po Gregorijanskom kalendaru, sledeći reformisani raspored praznika, dok čuvaju pravoslavnu liturgijsku tradiciju.

Osim Grčke, Božić 25. decembra slave i pravoslavne crkve u Rumuniji, Bugarskoj i na Kipru.

Ove crkve takođe koriste Gregorijanski kalendar za određivanje datuma praznika. 

Na afričkom kontinentu i Bliskom istoku, Aleksandrijska i Antiohijska patrijaršija prate istu praksu, ukazujući na univerzalnost Božića među različitim kulturama.

Finska pravoslavna crkva, pod jurisdikcijom Carigradske patrijaršije, sledi reformisani kalendar, što je u skladu s tradicijom u sekularnoj Finskoj, gde je Božić 25. decembra nacionalni praznik.

Od 14 opšte priznatih autokefalnih pravoslavnih crkava, 9 crkava slave Božić 25. decembra prema Gregorijanskom ili reformisanom Julijanskom kalendaru:

 

Carigradska patrijaršija

Aleksandrijska patrijaršija

Antiohijska patrijaršija

Grčka pravoslavna crkva

Kiparska pravoslavna crkva

Rumunska pravoslavna crkva

Bugarska pravoslavna crkva

Albanska pravoslavna crkva

Pravoslavna crkva Čeških zemalja i Slovačke

 

Pet crkava slave Božić 7. januara prema Julijanskom kalendaru:

Ruska pravoslavna crkva

Srpska pravoslavna crkva

Gruzijska pravoslavna crkva

Jerusalimska patrijaršija (u Svetoj zemlji)

Poljska pravoslavna crkva (u većini parohija).
 

Grci Božić proslavljaju uz bogosluženja u crkvama, porodična okupljanja i tradicionalna jela poput melomakarone i kourabiedes, koji su omiljeni praznični kolači.

BONUS VIDEO

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI