SIMBOL RUSKE ISTORIJE IZGRAĐEN PRE OSAM VEKOVA Nekada dvorac za careve, danas rezidencija predsednika

Sama reč „kremlj“, a vezano za Moskvu, prvi put se pominje u izveštajima o požaru u Moskvi 1331. godine. Posle toga sama reč se gubi i ne sreće se u naredna dva i po veka, sve do 1589. godine kada je izgrađen zid i oko novopripojenog naselja koje se razvilo severno od Kremlja, nazvanog Belgorod. U tadašnjim izveštajima se za utvrđeno sedište cara u samom jezgru Moskve upotrebljava naziv Kremlj, koji od tada do danas postaje stalan i nezamenljiv.

Tokom više od osam vekova postojanja, izgled Kremlja se više puta menjao. Svaka epoha ruske istorije i vladari koji su ih obeležili, ostavili su svoj trag u izgradnji i razvoju zgusnutih kremaljskih građevina, od kojih su Ivan Kalita, Ivan III, Katarina II i Nikolaj I Romanov imali najviše zasluga za konačan izgled Kremlja.

Politički, društveni i kulturni napredak Rusije podržavala je i ideologija diktirana iz Kremlja po kojoj je Rusija bila zakonski naslednik Vizantije, a Moskva samim tim „treći Rim“. Takođe je postojalo verovanje da su ruski vladari potomci rimskih imperatora. Takvi politički uslovi doveli su do početka velikih građevinskih radova u Kremlju, kome je sada, kao sedištu cara, bilo neophodno dati novi sjaj dostojan položaja.

U to vreme, tačnije 1485. godine, otpočela je velika rekonstrukcija Kremlja. Pre toga, 1474. godine, na podsticaj carice, car Ivan III je poslao misiju u Italiju predvođenu Simonom Tolbuzinom, carevim stručnjakom za arhitekturu, sa ciljem da pronađu i dovedu na Kremlj najboljeg dostupnog arhitektu. Već sledeće godine sa Tolbuzinom na Kremlj je stigao Ridolfo Firavanti Aristotele de Bolonja, jedan od najpoznatijih italijanskih majstora, ne samo arhitekture, već i metalurgije, inženjerstva, hidraulike i građenja vojnih utvrđenja. Ovakve misije su se u narednih dvadesetak godina još nekoliko puta ponovile, tako da su na rekonstrukciji i ponovnoj izgradnji Kremlja radili najpriznatiji i najbolji italijanski renesansni majstori 15. veka.

U to vreme je podignut novi zid od crvene cigle sa osamnaest kula, od čega je najpre bila izgrađena Tajnitski kula, kao nagoveštaj izgleda novog utvrđenja. Za proizvodnju te cigle bilo je neophodno najpre izgraditi ciglanu i uputiti ruske zanatlije u tehnike i recepte pravljenja pogodnog građevinskog materijala, što je Firavanti i učinio. Na taj način je uticaj novog stila gradnje preko Kremlja, a posredstvom obučavanja ruskih stručnjaka, prenet u temelje ruske arhitekture tog vremena. Te kule su bile najupečatljiviji deo zidina. Bile su pokrivene drvenim krovom i oblik i visina su im varirali od 28 do 71 metra, u zavisnosti od položaja i namene. Iako je novim arhitektonskim rešenjima delimično očuvana specifičnost i neobičnost staro-ruske gradnje, uticaj severnoitalijanske arhitekture je bio veoma prepoznatljiv na zidinama, ali posebno na dvorcima i palatama koje su neodoljivo podsećali na renesansne dvorce severne Italije. Potpuno drugi slučaj je bio sa crkvama i hramovima koji su se nalazili unutar Kremlja. Pri njihovoj izgradnji i rekonstrukciji insistiralo se na arhitekturi ruske i vizantijske tradicije, što zbog nastojanja da se očuva tradicionalni ortodoksni vizantijski stil, što iz straha od uticaja Rima i pape s kojim ruska autokefalna crkva nije bila u dobrim odnosima.

Rekonstrukciju Kremlja je dovršio Vasilij Treći (1505-1533), sin Ivana Trećeg, koji je ponovo prokopao šanac između istočnog zida i požarom opustošene čistine, po tome i nazvane Požar - budući Crveni trg. Taj šanac je ponovo spojio reke Moskvu i Neglinu i imao je odbrambenu ulogu. Italijani su uneli potpuno drugačiji stil gradnje. Zidovi, kule, dvorci koje su oni izgradili stoje i dan-danas, izazivajući divljenje svakog ko dođe u kontakt sa njima.

Zlatno doba razvoja Kremlja je svakako bilo druga polovina 14. i ceo 15. vek. U tom periodu Kremlj je postao sedište cara i dobio je sasvim nov, velelepan izgled, stvaran rukama najvećih majstora svog vremena, čije remek-delo predstavlja i dan-danas. Osnovni oblik, koji je dobio u 16. veku, održao se tokom narednih vekova i pretrpeo je veći broj izmena, rušenja u više ratova i novih gradnji koje ipak nisu izmenile njegovu osnovnu strukturu. Najveća razaranja u svojoj novijoj istoriji Kremlj ja doživeo u vreme Napoleonovih osvajanja i za vreme nacističkih bombardovanja u Drugom svetskom ratu, kada je nemačka vojska došla na samo pedesetak kilometara od samog Kremlja. Zanimljivo je pomenuti da je Napoleon, osvojivši Moskvu, ušao u već zapaljen grad, spaljen od strane same ruske vojske koja nije htela simbol svoje istorije da ostavi u rukama osvajača. Videvši takav postupak i takvu odlučnost, Napoleon je shvatio da je, uprkos osvajanju i samog Kremlja, izgubio rat i uskoro je otpočeo povlačenje.

Svaki ruski vladar ili vlast ostavili su u kremaljskoj arhitekturi trag svog učešća u građenju istoriji Rusije. Pored italijanskog, danas se u Kremlju mogu prepoznati uticaji nemačkog, engleskog i holandskog stila. Uticaji strane arhitekture su umnogome zavisili od orijentacije spoljne politike vladara.

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI