Vidovdan u Srba

Vidovdan je nepokretni verski praznik koga praznuju Srpska pravoslavna crkva (15. juna po julijanskom kalendaru, 28. jun po gregorijanskom) i Bugarska pravoslavna crkva. To je jedan od najvećih srpskih praznika. Kod Srba je poznat pod nazivom Vidovdan, a kod Bugara Vidovden ili Vidov den.

 

Značaj Vidovdana za srpski narod proističe iz istorijskih događaja koji su vezani za taj datum. Od svih je najznačajniji Kosovski boj, pogibija kneza Lazara (1371-1389) i tzv. propast Srpskog carstva, pa se tog dana, pored svetog Amosa, od početka 20. veka slavi i crkveni praznik Svetog velikomučenika kneza Lazara i svetih srpskih mučenika.

Sveti Vid

O poreklu narodnog naziva za ovaj praznik postoji više verzija, ali nijedna nije dokazana odnosno potvrđena. Po jednoj je ovaj praznik nastavak slavljenja slovenskog paganskog božanstva Svetovida, koji je bio bog obilja i rata i koji je možda bio srpski vrhovni bog.

Po drugoj interpretaciji su poštovanje svetog Vida doneli sa sobom nemački katolički rudari Sasi, a njihov svetac je prilagođen lokalnom stanovništvu.

Kod Srba i Bugara koji iako priznaju sv. Vida, kao ranohrišćanskog sveca, ovaj dan se poštuje više kao narodni praznik Vidovdan.

Na Vidovdan su se zbili mnogi događaji koji su uticali na dalju istoriju Srba.

KOSOVSKI BOJ

Treba svakako početi od 1389. godine, tj. od bitke na Kosovu, gde se dogodio sukob srpske vojske pod vođstvom kneza Lazara i turske vojske pod vođstvom sultana Murata. Ovaj boj podrazumeva žrtvovanje za više vrednosti i opredeljenje za duhovno naspram materijalnog. Odricanje kneza Lazara od ovozemljske slave postalo je osnova srpskog nacionalnog etosa. Kult ovog praznika dodatno se učvrstio za vreme romantizma, jer je buđenje nacija bilo neminovna činjenica ovog pokreta.

SARAJEVSKI ATENTAT

Takođe na Vidovdan, ali 1914. godine, desio se atentat na nadvojvodu Franca Ferdinanda i njegovu suprugu u Sarajevu. Njih je ubio Gavrilo Princip. To je bio neposredni povodo za početak Prvog svetskog rata.

VERSAJSKI SPORAZUM

Na Vidovdan 1919. potpisan je Versajski sporazum sa Nemačkom, čime je završen Prvi svetski rat. Nemačka je u skladu sa ovim ugovorom morala priznati da je isklučivi krivac za Prvi svetski rat.

VIDOVDANSKI USTAV

Davne 1921. godine srpski kralj Aleksandar Karađorđević doneo Vidovdanski ustav, Ustav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Ovaj ustav važio je do 6. januara 1929. godine. Usvajanje ovog ustava donelo je velike političke sukobe u tadašnjoj SHS.

RAZLAZ SA SSSR

Na inicijativu Sovjetskih delegata doneta je Rezolucija Informbiroa što je označilo razlaz između Jugoslavije i istočnog bloka.

MILOŠEVIĆEV GOVOR I IZRUČENJE HAGU

Na Vidovdan 1989. godine obeleženo je 600 godina Kosovske bitke, čuvenim govorom Slobodana Miloševića na Gazimestanu.Tribunalu u Hagu Slobodan Milošević je izručen na Vidovdan, 12 godina kasnije, 2001. godine.

Save