Policija u ovaj deo Beograda nije smela ni da kroči!
Poslednji stanovnici su iseljeni početkom šezdesetih godina prošlog veka
Privatna arhiva
Dragan Bjelogrlić je poput mađioničara u najnovijoj seriji „Senke nad Balkanom“ uspeo da oživi jedan deo zaboravljenog Beograda, čuveno divlje naselje Jatagan malu, s kojim ni Kraljevina SHS nije uspela da se izbori, a koje je u potpunosti rastureno tek šezdesetih godina, i to prilikom priprema za organizovanje Prve konferencije nesvrstanih.
Naselje koje nastalo nakon Prvog svetskog rata na današnjem prostoru između Bulevara Franša d’Eperea i kompleksa bolnica, od Mostara do Bulevara oslobođenja, a jedan od autentičnih zapisa iz tog vremena navodi: „Nekoliko Beograđana, izbačenih na kaldrmu iz svojih sopstvenih stanova, videše tamo slobodan plac, koji je inače opštinsko vlasništvo, brzo stvoriše plan.
Predveče doguraše materijal, po noći sami pristupiše radu i ujutro su u već gotovim kućama kuvali ručkove.
Prinudno iseljenje na Ledine
Naselje je nastalo krajem 1919. godine. Tokom godina, gradska vlast je parcijalno rušila delove naselja, a 1939. godine je srušen najveći deo kuća i stanovnici Jatagan male su prinudno iseljeni u Marinkovu baru. Ostatak stanovništva je početkom šezdesetih iseljen na Ledine, čime je zauvek uništeno to divlje naselje.
Njihovom primeru sledovali su i ostali beskućnici, pa su tako svake noći nicale nove i nove kuće, a danas već imamo čitavu varoš u varoši. Nove straćare se neprestano dižu, pa često Jataganmalac kad ustane, vidi u svom dvorištu novu, tuđu kuću.
Naravno, naselje je u početku bilo poznato po tome što je čak i policija tamo nerado zalazila, a prostitucija, kockanje, džeparenje, prodaja narkotika... bili su uobičajne delatnosti.
Gordan Kičić, jedan od glumaca u seriji, ovako je opisao pomenuto naselje:
- Radnja se dešava dvadesetih godina u Beogradu, u kojem tada nije bilo sve lepo i čisto, nego je bilo delova grada, ta Jatagan mala, koja je bila prljava i odvratna, tako da mi se sviđa što postoje obe strane medalje tog nekog vremena - naveo je Kičić pre početka emitovanja serije.
Interesantno, tokom vremena je Jatagan mala toliko narasla, da je policija jedan deo srušila 1933, a oko 450 kuća do temelja je uništeno u periodu od 1939. do 1940, da bi divlje naselje u potpunosti bilo raseljeno 1961.