NEKADA SLAVNI MANASTIR, DANAS MUZEJ Jedna od većih srpskih svetinja nalazi se u neposrednoj blizini granice sa Albanijom

 

Sveti Naum je, uz svetog Klimenta Ohridskog, bio učenik svetih Ćirila i Metodija koji su širili hrišćanstvo među slovenskim življem na Balkanu i stvorili ćirilicu. Prvobitni manastirski hram je bio posvećen Sv. arhanđelu Mihajlu, a današnji manastir je osnovao sam Sveti Naum oko 905. godine.

Srpski kralj Sveti Jovan Vladimir, vladar Duklje u 11. veku, podigao je pravoslavnu crkvu u Elbasanu na teritoriji današnje Albanije i obnovio Manastir Sv. Nauma na obali jezera „kao uzdarje Gospodu za pobedu nad neprijateljem svoje zemlje i svoga naroda“. Sveti Naum je prvo služio kao sveštenik, da bi kasnije primio monaški postrig u manastiru u kome je ostao do kraja života. Prema zapisima Svetog Klimenta, Sveti Naum je bio inicijator prevođenja liturgijskih knjiga i Biblije sa grčkog na staroslovenski jezik. U manastirskoj crkvi Svetog Nauma, koji se upokojio 910. godine, nalaze se njegove mošti, u kivotu u desnom krilu crkve u posebnom manjem prostoru.

Početkom 18. veka rekonstruisana je Crkva Sv. Nauma, sa ikonostasom u baroknom stilu, koji je rad Konstantina Zografa iz 1711. godine, kao i manastirski konaci koji su mogli da prime i po 100 vernika. Godine 1741. gradi se arhiepiskopska palata i počinje štampanje životopisa ohridskih svetitelja, na ikonostasu manastirske crkve među prestonim ikonama postavljena je ikona Sv. Jovana Vladimira i Sv. Marine, a između njih je u minijaturnom prikazu postavljen prizor „Uspenje Sv. Nauma“. Prema položaju Svetog Jovana Vladimira srpskog jasno se vidi da je on bio ktitor ove svetinje.

Stara manastirska kula, poznata kao „Pirg Sv. Vladimira“, nažalost, porušena je 1929. godine, ali je na inicijativu kralja Aleksandra Karađorđevića podignuta nova kula. U prizemlju te kule je uređena kapela Sv. Jovana Vladimira.  Manastiru je pripadala i isposnica Svetog Nauma. Nju je izgradio 1361. godine „ćesar Grgur“, inače brat Vuka Brankovića.

U manastir je 1920. godine došao iz Kruševca i postao iskušenik Dobrivoje, budući čuveni monah Kalist. On je slikovito opisao tadašnje manastirske prilike, gde je počeo iskušeništvo kao svinjar. U manastiru su tada, pored monaha Srba, bila još dva monaha Rusa, 37 iskušenika i 75 slugu. Manastirsko imanje je iznosilo oko 2.000 hektara zemlje; više oranica a manje pašnjaka. Zemlju su obrađivali seljaci napoličari i manastirske sluge. Od stočnog blaga, navodi Kalist, u manastiru je bilo 1.400 ovaca, 150 svinja, 120 goveda, 75 tovarnih konja, šest bivola i 15 magaraca. Manastiru je pripadala obala Ohridskog jezera u dužini od oko dva kilometra, gde se lovila riba, a monasi iz Srbije su sa sobom doneli 2.000 sadnica šljiva madžarki,

„za šta ih je država nagradila“. Manastir danas više nije u verskoj funkciji, već je pretvoren u muzejsko-turistički objekat, a samo se manastirska crkva koristi kao verski objekat.

U vezi sa ovom svetinjom postoje mnoga predanja, kao što je legenda o medvedu koji je ubio vola seljaku koji je tuda orao. Kada se seljak pomolio Sv. Naumu, medved je sam došao, umesto vola vukao plug i tako pomogao seljaku da završi svoje radove. Medved je, prema toj priči, dolazio svake godine u pomoć seljaku. Ovaj događaj je bio prikazan na velikoj kompoziciji iznad ulaza, a sve do početka 20. veka u manastiru je čuvan i veliki preparirani medved, što je veoma neuobičajeno za srpske pravoslavne svetinje. Veliki broj vernika do današnjeg dana poklanja se čudotvornim moštima Sv. Nauma, a molitvama tom svecu dolazi se do mnogih isceljenja. U narodu je zabeleženo da su sam manastir nazivali i „Sv. Zaum“, tj. „za-um“ zbog mnogobrojnih izlečenja od duševnih bolesti. Prema predanju, ako se nasloni glava na grob Sv. Nauma, čuju se otkucaji njegovog srca.

 

 

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI