ŽESTOK UDARAC VATIKANU Isplivali jezivi spisi o pokrštavanju Srba

Ovo su samo prva dva od ukupno 390 vatikanskih dokumenata o preveravanju (unijaćenju) srpskog naroda u 17. veku na prostoru Dalmacije, Hercegovine, Bosne, Crne Gore i Srbije koje je ugledni srpski arhivista Marko Jačov (Benkovac, 1949. - Kastel Gandolfo kod Rima, 8. januar 2022) u Vatikanu pronašao i potom sabrao u knjigu "Spisi kongregacije za propagandu vere u Rimu o Srbima 1622-1644."

Knjiga dokumenata ovih dana živi drugi život zahvaljujući zajedničkom poduhvatu Arhiva Vojvodine u Novom Sadu i Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu (Odeljenje istorijskih nauka). SANU je, naime, ovo dragoceno Jačovljevo istraživanje objavila pre 36 godina, a kako je i prva petina 21. stoleća obeležena ratovima i seobama, knjiga je ponovo tu da podseti naše mlade naučnike da dobrano istraže istoriju predaka kako bi potomcima ostavili čvrst orijentir.

Preveravanje i odnarođavanje Srba u Mletačkoj republici, Ugarskoj i Habzburškoj monarhiji ležalo je u osnovi politike tih država. Verske i državne vlasti činile su sve da pravoslavne Srbe prevedu u "jedinospasavajuću" rimokatoličku veru i ranije a naročito od 1439. godine na osnovu deklaracije o sjedinjenju crkava usvojene u Firenci.

Prema tom dokumentu "Sveta, Rimska crkva čvrsto vjeruje, da niko, koji ne pripada katoličkoj crkvi, ne samo neznabošci, nego Judeji, ni jeretici, ni šizmatici, ne mogu ući u carstvo nebesko, nego će svi poći u vječni oganj, koji je spremljen za đavole i za njegove anđele, ako se pred smrt ne obrate k toj Crkvi".

Tokom učestalih seoba u 16. i 17. veku grupe srpskih doseljenika podvrgavane su ubrzanoj verskoj konverziji pod uticajem katoličkog sveštenstva, što je u praksi značilo prihvatanje novog identiteta. To je bilo naročito izraženo među Srbima nastanjenim na posedima hrvatskih velikaša u banskoj Hrvatskoj, ali i u krajiškim područjima.

Srpska pravoslavna crkva posrtala je pod teretom unijatskih pritisaka od strane bosanskih franjevaca, primorskih biskupija, mletačkih i austrijskih katoličkih državnih vlasti i, naravno, iz samog Vatikana. Pokrštavanje je pažljivo evidentirano od 1622. kada je u Rimu osnovana Kongregacija za propagandu vere (Congregatia de propaganda fide).

Uporedo su oformljeni i propagandni centri u Rimu za školovanje i preobraćenje pitomaca sa Istoka koji su zatim upućivani u unijatske misije po pravoslavnom svetu. Oni pravoslavni sveštenici koji su se opirali unijaćenju i u tajnosti su obilazili sela da krštavaju novorođenu srpsku decu bili su batinani i u lance vezivani.

U tim vremenima srpsko pravoslavlje se nazivalo "grčka vera", "srpska vera" ili "jerusalimska vera", a pripadnike te veroispovesti rimokatolici su zvali šizmaticima.

U tom duhu papski vizitor Petar Masarek 1623. godine izvestio je Kongregaciju u Rimu da je "neizbrojiv broj šizmatika u Srbiji, Bugarskoj, delu Bosne i Ugarskoj, koji žive u neizbrojivim naseljima". A misionar Frančesko de Leonardis 1640. moli papu i Kongregaciju za još veći broj misionara radi unijaćenja Srba, jer na području od Carigrada do Istre i Hrvatske, od svih hrišćana pet šestina čine - pravoslavni Srbi.

Zadarski nadbiskup Otavian Garzadora, pak, 17. decembra 1624. godine u svom izveštaju o poseti Boki kotorskoj obavestio je Rim da je Kotor "sa svih strana okružen Srbima šizmaticima", a da su Krtole i mnoga druga mesta naseljena "Srbima koji su najvećim delom šizmatici".

Prema izveštaju kotorskog biskupa fra Serafina sa ostrva Hvara, misionar u Risnu i okolnim selima preveo je u rimokatoličku veru "20 nevernika i šizmatika". Takođe, 25. marta 1628. godine Kongregacija je odobrila barskom nadbiskupu kupovinu jedne kuće u Skoplju sa zadatkom da u njoj za prevođenje u katolicizam obuči četvoricu ili petoricu mladih Srba.

Vatikanska mašinerija radila je punom parom, što je za posledicu imalo ubrzan rast kongregacijske arhive pa je već po isteku prve decenije njenog postojanja prvi sekretar Frančesko Ingoli počeo da piše vodič (Memoria Rerum) kako bi se istraživači što lakše snalazili u ovoj dokumentaciji. Arhiv obuhvata period od 1622. godine do ovdašnjih dana.

Građa pisana na latinskom i italijanskom jeziku naučnim radnicima prvi put stavljena je na uvid tek 1903. godine.

Ovo svedočanstvo profesora Jačova svedoči o nasilnom oduzimanju srpskog identiteta u periodu od dve decenije. Proces unijaćenja nastavljen je i u narednim vekovima. Ukupan zbir naših pounijaćenih sunarodnika verovatno nikada neće biti u potpunosti sabran. U mnogim mestima Hrvatske, Hercegovine i Bosne tu i tamo danas žive srpska prezimena, ali ne i Srbi

 

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI