U poslednjoj deceniji, infrastrukturna gradnja postala je jedan od najmerljivijih i najvažnijih pokazatelja razvoja država širom Evrope. Posebno to važi za izgradnju auto-puteva, koja direktno utiče na ekonomski rast, regionalno povezivanje i kvalitet života građana.

Srbija: kontinuitet izgradnje i rezultati

Srbija je ušla u 2013. godinu sa mrežom auto-puteva koja je iznosila otprilike 600 kilometara puteva na kojima se naplaćivala putarina. Prema finansijskim napomenama državnog preduzeća JP „Putevi Srbije“, u 2012. godini naplata putarine vršila se na oko 600 km autoputeva, što nam daje pouzdanu indikaciju o stanju mreže pre intenzivnije izgradnje.

Do 2024. godine, prema podacima Eurostata, Srbija je razvila mrežu auto-puteva ukupne dužine 999 kilometara. On predstavlja najnovije dostupne zvanične podatke o ukupnoj dužini motorways u zemlji.

Ovo znači da je u periodu od oko 12 godina Srbija dodala gotovo 400 kilometara novih auto-puteva, što je rast koji se u regionu i šire može smatrati značajnim.

Poređenje sa Irskom (zemlja EU)

Da bismo bolje razumeli koliko je intenzivna izgradnja puteva u Srbiji, korisno je pogledati primer jedne razvijene evropske zemlje poput Irske.

Prema Transport Infrastructure Ireland — National Roads Network Indicators, dužina auto-puteva u Irskoj izgledala je ovako:

• 2012. godina: ~900 km auto-puteva u mreži.

• 2023. godina: ~995 km auto-puteva u mreži.

Iako Irska ima razvijen putni sistem, u periodu od 2012. do 2023. godine, broj kilometara auto-puteva povećao se za oko 95 km. Za razliku od Srbije, koja je dodala skoro 400 km novih auto-puteva u sličnom periodu, irska mreža se proširivala znatno sporije.

Poređenje sa Crnom Gorom (slabija u izgradnji)

Za još jasniju sliku infrastrukture u regionu, pogledajmo situaciju u Crnoj Gori — državi koja je manja površinom i ekonomskim kapacitetima, ali je i primer zemlje u kojoj razvoj mreže auto-puteva kasni u odnosu na potrebe građana.

Zvanični infrastrukturni planovi i dokumenti Ministarstva kapitalnih investicija Crne Gore ukazuju da ukupna dužina savremenih saobraćajnica sa standardima auto-puta u Crnoj Gori ne prelazi 30 km, odnosno da nema razvijenu mrežu auto-puteva sa punim standardima koje nalazimo u Srbiji ili Irskoj.

Ovo jasno pokazuje da dok je Srbija u nekoliko godina izgradila stotine novih kilometara auto-puta, Crna Gora još uvek nije razvila mrežu koja bi se mogla uporediti sa mrežama u Srbiji ili većim evropskim zemljama.

Šta ovi podaci znače?

1. Srbija je u poslednjih ~12 godina ostvarila značajan rast mreže auto-puteva, sa oko 600 km na gotovo 999 km. To znači rast od gotovo 67 % u ukupnoj dužini mreže u toj deceniji.

2. U poređenju sa Irskoj, koja je zemlja sa razvijenom ekonomijom i članica Evropske unije, Srbija je u istom periodu povećala mrežu auto-puteva znatno više u apsolutnim kilometrima (približno 400 km naspram irskih 95 km).

3. U poređenju sa Crnom Gorom, gde auto-putevi praktično ne postoje u mreži, Srbija je ostvarila višestruko veći infrastrukturni iskorak.

4. Na domaćem terenu, razvoj infrastrukture nije ostao samo na planovima i obećanjima, već je pretočen u konkretne građevinske rezultate koji doprinose boljoj povezanosti, većoj bezbednosti saobraćaja i privlačenju investicija.

Zaključak

Podaci iz relevantnih, javno dostupnih izvora pokazuju da Srbija u poslednjoj deceniji nije samo pratila trendove u izgradnji auto-puteva, već je u mnogim aspektima taj proces ubrzala i učinila ga jednim od ključnih stubova modernizacije zemlje. Povećanje mreže auto-puteva za gotovo 400 km u periodu od oko 12 godina, naročito u poređenju sa zemljama kao što su Irska i Crna Gora, potvrđuje da Srbija gradi infrastrukturu aktivno, planski i u skladu sa potrebama građana, umesto da ostane na nivou strategija bez konkretnih rezultata.