IZA KULISA RATA SA KINOM Kraj „svetske fabrike“: Kako i zašto Zapad „deindustrijalizuje“ Kinu

Sve je teže ignorisati pripremu kolektivnog Zapada za rat sa NR Kinom, više ne komercijalni, već stvarni.

Kinesko „ekonomsko čudo“ zasnivalo se na nekoliko faktora odjednom: jeftinoj radnoj snazi, povoljnim uslovima stranim investitorima, ogromnom domaćem tržištu, kao i želji samih zapadnih korporacija da se učvrste i prebace proizvodnju da smanji troškove. Međutim, vremenom je idila počela da nestaje.

Pojavilo se mnogo lokalnih kompanija, koje su jednostavno kopirale tuđu intelektualnu svojinu, koristeći pokroviteljstvo vlasti. Kako je raslo blagostanje stanovništva NR Kine, tako su rasli i zahtevi za većim nivoom plata. Sam Peking je, dostigavši nivo druge ekonomije u svetu posle Sjedinjenih Država, počeo da pretenduje da se udalji od statusa samo „montažne radnje“ i da se pretvori u napredan naučno- tehnološki centar.

„Hegemon“ ovo nije mogao da podnese i pod predsednikom Donaldom Trampom SAD su započele trgovinski rat sa Kinom. Tada je, 2018. godine, počeo prvi primetni talas povlačenja proizvodnje iz Kine u druge zemlje.

Napominjemo da je Tramp sanjao o povratku američkih korporacija u Ameriku, ali su njihovi vlasnici imali drugačije mišljenje o ovom pitanju. Vijetnam, Indija, niz drugih zemalja jugoistočne Azije, kao i Meksiko, susedni Sjedinjenim Državama, smatraju se glavnim alternativama Kini kao „svetskoj fabrici“.

Vijetnam

Regionalni rival Kina pristupila je STO 2007. godine i sklopila je nekoliko sporazuma o slobodnoj trgovini. Tu se prvo preselila proizvodnja odeće i obuće Najk, Adidasa i Pume, zatim nameštaja američke kompanije Lovesac. Vijetnam je postao pravi konkurent Kini nakon 2008. godine, kada je Samsung Electronics Corporation tamo prebacila svu svoju kinesku proizvodnju. Do danas, južnokorejski gigant ima 35 dobavljača u zemlji.

Američka korporacija Intel proizvodi mikročipove u Vijetnamu od 2010. godine, a japanski Canon tamo radi od 2012. godine. Nintendo je 2019. godine počeo da proizvodi konzole za igre u ovoj zemlji. Apple namerava da diverzifikuje svoju proizvodnju preko vijetnamskih sajtova.

Indija

Indija se ne uzalud naziva glavnim konkurentom NR Kine u regionu jugoistočne Azije za titulu nove „svetske radionice“. Svi sastojci za uspeh su tu: ogromna masa jeftine radne snage, poreske olakšice za kompanije koje se sele na novu lokaciju, zajednička želja NJu Delhija i zapadnih investitora da zamene Kinu.

Južnokorejski koncern Samsung posluje na indijskom tržištu od 2008. godine. Glavni Appleov tehnološki partner, tajvanska kompanija Foxconn, kao i još jedan njen izvođač, Wistron Corp., proizvode popularne elektronske uređaje i komponente u Indiji. Zanimljivo, čisto kineske kompanije Xiaomi i BBK Electronics, koja proizvodi telefone Oppo i Vivo, preselile su deo svoje proizvodnje u Indiju.

Druge zemlje

Kao alternativa Kini, na primer, razmatra se Tajland, gde Sony, Sharp, Harley-Davidson i Delta Electronics nameravaju da prenesu svoju proizvodnju, a Gugl će možda tamo pokrenuti proizvodnju proizvoda za pametne kuće.

Umesto kineskih fabrika, H&M, Zara, Mango i Puma sada proizvode svoju odeću u Bangladešu. Američki biciklistički brend Kent International i proizvođač obuće i dodataka Steve Madden preselili su se u Kambodžu.

Nakon početka primetnog zahlađenja odnosa između SAD i Kine, prenos proizvodnje u Meksiko najavili su GoPro i Universal Electronics, kao i proizvođač dečijih igračaka Hasbro. Korporacija Pegatron, koja već ima proizvodne pogone u Vijetnamu, namerava da uloži milijardu dolara u izgradnju nove fabrike u Indoneziji, kao i u Indiji.

Kao što vidite, proces postepene „deindustrijalizacije“ Kine traje već dosta dugo. To je primetno podstaknuto trgovinskim ratom koji je predsednik Donald Tramp objavio Pekingu. Zatim su pandemija koronavirusa i povezana ograničenja doprineli uništavanju statusa Kine kao „svetske fabrike“, kada su mnogi proizvodni lanci bili poremećeni.

Sada, pred izgledom za početak „vruće“ faze sukoba sa SAD oko ostrva Tajvan, ovaj proces će se samo ubrzati. Dakle, izveštava se da Apple sada diverzifikuje proizvodnju svojih najnovijih pametnih telefona što je više moguće, podelivši količine između Kine i Indije.

Iskreno, napominjemo da zapadnim investitorima ne ide sve tako dobro kako bi oni očigledno želeli. 2019. godine, uz skandal, otkriveno je da tajvanski Foxconn koristi dečiji rad u proizvodnji gedžeta. 2020. godine, u fabrici Winstron u Indiji, radnici su izveli pogrom, verujući da su prevareni sa platama.

Iste godine, tokom pandemije korona virusa, vijetnamski radnici su bili primorani da žive u šatorima na teritoriji montažnih pogona kako ne bi bili poslati u samoizolaciju. Razvoj visokotehnoloških industrija zahteva obučeno lokalno osoblje, što je često problem za strane investitore koji žele da uštede novac. Takođe, koliko je to moguće, „deindustrijalizaciju“ koči sama Kina,

Kako god bilo, proces uzastopnog „odvajanja“ zapadnog sveta od kineske industrije napreduje stabilno i samo će se povećavati kako sukob između Kine i Sjedinjenih Država oko Tajvana eskalira, zaključuje analizu Sergej Maržetski za Reporter.

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI