ONI SU U SRCU SVIH MODERNIH OPERACIJA Prikaz najmoćnijih borbenih aviona današnjice - (FOTO/VIDEO)

Za razliku od većine 20. veka, lovci 2020-ih su neka od najkritičnijih i najraznovrsnijih sredstava koje koriste državne vojske, i mogu igrati uloge koje se kreću od ranog upozorenja i kontrole u ​​vazduhu do ofanzivnog elektronskog ratovanja, potiskivanja vazdušne odbrane, isporuke nuklearnog oružja, protiv transporta i borbe vazduh-vazduh.

Sposobnost boraca da predvode velike napade koji su odlučili tok mnogih ratova poslednjih decenija, od Zalivskog rata 1991. do rata NATO-a i Libije 20 godina kasnije, uložila je u nabavke, kao i u asimetrična sredstva suprotstavljanja njima, kao što su napredni sistemi protivvazdušne odbrane, zajednički prioritet za vojske širom sveta, posebno u regionima koji doživljavaju visoke međudržavne tenzije kao što su Evropa i severoistočna Azija.

Iako je proizvodnja drugih vrsta sredstava kao što su krstareće rakete, artiljerijski meci i dronovi za napad značajno porasla u nekoliko zemalja kako su geopolitičke tenzije između zapadnog bloka i njegovih protivnika porasle, posebno nakon februara 2022, veoma značajno vreme potrebno za povećanje proizvodnje savremenih borbenih aviona znači da ovo ostaje jedno polje gde se količine proizvodnje menjaju posebno sporo. Sa sastavima flote planiranim tokom decenija, a borbeni programi su najskuplja vrsta programa naoružanja za sprovođenje, oni se ističu u ovom pogledu kao vrsta imovine. Ipak, pogled na to koje lovce u najvećoj meri nabavljaju vazduhoplovne snage širom sveta daje važnu indikaciju o tome koji programi danas dominiraju proizvodnjom, a vrste lovaca čiji broj u službi najbrže raste.

1. Vazduhoplovstvo SAD: 48 F-35

F-35 je godinama bez presedana držao poziciju jedine klase lovaca koju je američko ratno vazduhoplovstvo imalo po narudžbi pre nego što je služba počela da nabavlja lovac četvrte generacije F-15EKS u malim količinama od 2021. Lovac je takođe jedini iz peta generacija u proizvodnji u zapadnom svetu, što ga stavlja u sopstvenu ligu u pogledu sposobnosti uprkos tome što je prvobitno zamišljen kao lakši i jeftiniji pandan teškom dvomotornom F-22 Raptoru.

Foto: AP

Zbog širokog spektra problema, proizvodnja F-22 je prekinuta na samo 25 odsto planiranog broja, i nije dobio najnoviji senzor, vezu za prenos podataka i druge ključne tehnologije avionike. F-35A se smatra optimalnim lovcem za 21. vek, kada se probijanje neprijateljske kopnene protivvazdušne odbrane smatra daleko verovatnijom misijom od angažovanja borbenih aviona vršnjaka, zbog oskudice vazduhoplovnih snaga izvan zapadne sfere uticaja koji je vrh izvođenje boraca. Razvijen u okviru programa Joint Strike Fighter, F-35 je daleko od najupravljivijeg borbenog aviona ili najbolje optimizovanog za borbu vazduh-vazduh, ali je dizajniran da koristi stelt sposobnosti po pristupačnim cenama, što mu omogućava da bude široko rasprostranjeno.

Lovac je u proizvodnji u obimu uporedivom sa kombinovanom proizvodnjom svih drugih zapadnih klasa lovaca, iako se još ne smatra spremnim za borbu visokog intenziteta. Njegov jedinstveni status među NATO kompatibilnim avionima učinio ga je vodećim izvođačem na izvoznim tržištima zapadnih zemalja, posebno u Evropi.

2. Kinesko vazduhoplovstvo PLA: Približno 42 J-10C

Ulazak u službu od 2018. godine, J-10C je jedna od tri klase lovaca koje su u veoma velikom broju nabavile Vazduhoplovne snage PLA od sredine 2010-ih, a procenjeno je da su nabavke ponekad bile blizu 50 godišnje pre nego što su pakistanske narudžbine 2021. dovele do deo kapaciteta se preusmerava da bi se zadovoljila strana potražnja.

Foto: chinamil.eng

Lovac je laki jednomotorni dizajn sa mogućnostima „4+ generacije“ i smatra se najbližim rivalom F-35A među jednomotornim lovcima u smislu ukupnih performansi. Ono što mu nedostaje u prikrivenim mogućnostima, nadoknađuje stopom dostupnosti, jednostavnošću održavanja, performansama leta i naprednim naoružanjem. Avion je osmišljen sa niskim operativnim troškovima i zahtevima za održavanje, što mu je omogućilo da se koristi u velikom broju, ali se u vežbama pokazao da je i dalje veoma zastrašujući - često nadmašujući i ruski Su-35 i lokalni pandan ruskog aviona J-16 u simulirani angažmani.

Kao i svi avioni ove veličine, lovac je ograničen relativno malim dometom i ograničenom veličinom radara i tereta oružja koje može da nosi u poređenju sa lovcima teške kategorije kao što su J-16 ili J-20. Ipak, pruža način da se kineske lovačke jedinice dovedu do najnovijih standarda u pogledu avionike, naoružanja i letačkih performansi veoma brzo i jeftino, uz ogromnu nadmoć nad lovcima J-7 i J-10A koje je uspeo na ključnim pozicijama, i sa značajne prednosti u odnosu na veliku većinu klasa lovaca sa kojima bi se Ratno vazduhoplovstvo PLA moglo očekivati u borbi.

3. Kinesko vazduhoplovstvo PLA: Približno 28 J-16

Poboljšanje kinesko-sovjetskih odnosa kasnih 1980-ih i uočena potreba Moskve usred kolapsa Varšavskog pakta da ojača bezbednosne veze sa svojim najvećim susedom, doveli su do toga da je Kina postala prvi strani klijent za Su-27 Flanker 1990. sa tri isporučena aviona. sledeće godine pre nego što se SSSR raspao. Napredne mogućnosti Su-27 dovele su Kinu do toga da stekne značajan broj, uključujući blizu 100 poboljšanih varijanti Su-30 od kasnih 1990-ih do sredine 2000-ih, kao i licencu za proizvodnju Su-27 u zemlji i nabavku u daleko veće količine nego što je rusko Ministarstvo odbrane moglo sebi da priušti. Velika većina Su-27 proizvedenih u postsovjetskoj Rusiji je tako otišla u vazduhoplovstvo i mornaricu Kineske narodne oslobodilačke armije. Kineski derivati Su-27 su sve više prevazilazili ruske originale koristeći kineski napredak u elektronici, naoružanju i tehnologijama kompozitnih materijala, što je kulminiralo J-16 koji je počeo da se koristi 2014. kao lovac „4+ generacije“.

J-16 je nedostajao proširenim dometom i snažnim motorima ruskih Su-34 i Su-35, ali ih je zataškao u većini drugih pokazatelja performansi. Njegove najznačajnije prednosti su bile obezbeđene mnogo većom upotrebom kompozitnih materijala u njenom okviru aviona, upotrebom AESA radara, i možda najvažnije njegove sposobnosti ratovanja usredsređenog na mrežu i naoružanja, uključujući projektile razvijene za J-20 kao što je PL-15 i PL-10. J-16 su nabavljeni u približno udvostručenim stopama od ruskih Flanker modela na oko 28 godišnje, pri čemu avion dolazi u standardnoj konfiguraciji sa dva sedišta i ima performanse dobro izbalansirane između nadmoći u vazduhu i uloge udarca. Kineska ulaganja u avione tipa Flanker su se ipak smanjila kako je J-20 sazreo i isporuke su se proširile.

BONUS VIDEO

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI