Kasem Sulejmani, iranski general koji je ubijen u američkom vazdušnom napadu u Iraku, bio je najmoćnija iranska vojna ličnost, a smatran je glavnim akterom velike ambicije Teherana na Bliskom istoku. On je istovremeno bio jedan od najuticajnijih ljudi, ne samo u Iranu, već i Iraku, Siriji i Libanu.

Sulejmani (62) postao je dobro poznat Irancima poslednjih godina, a o njemu se govorilo i kao i mogućem budućem predsedniku i tvrdi se da je od njega moćniji samo ajatolah Ali Hamnei. Komandant jedinice Al Kuds Iranske revolucionarne garde sprovodio je volju Teherana u regionu, iskoristivši haos nastao nakon američke invazije na Irak 2003. godine i početkom rata u Siriji 2011. godine.

- Bio je važniji od predsednika, razgovarao je sa svim frakcijama u Iranu, imao direktnu liniju sa vrhovnim vođom i bio zadužen za regionalnu politiku Irana. Teško da neko može da bude uticajniji i važniji od toga - rekla je Dina Esfandiari, saradnica u istraživačkom centru "Century foundation".

Poreklom iz siromašne farmerske porodice

Sulejmani ima skromno poreklo, a rođen je 1957. godine u siromašnoj farmerskoj porodici u mestu Rabor na istoku Irana. Počeo je da radi kao 13-godišnjak kako bi pomogao porodici i otplatio dugove svog oca koje je nagomilao u vreme vladavine šaha, piše "Gardijan".

Do trenutka kada je monarhija pala, on se već zarekao na vernost tadašnjem ajatolahu Ruholahu Homeiniju i Iranskoj revolucionarnoj gardi.

Kao mladić tokom Iranske revolucije 1979. Sulejmani je započeo svoj uspon u vojsci, a navodno je imao samo šest nedelja taktičke obuke pre nego što je učestvovao u svojoj prvoj borbi u iranskoj pokrajini Zapadni Azerbejdžan, navodi magazin "Forin polisi".

Sulejmani je iz iransko-iračkog rata izašao kao heroj zbog misija koje je vodio širom iračke granice.

Tajni rat protiv SAD i širenje uticaja u Iraku

U vreme kada je iračka vlada pala 2003. godine, Sulejmani je bio na čelu Al Kuds snaga i okrivljen je za sponzorisanje šiitskih milicija koje su (zajedno sa svojim sunitskim militantnim protivnicima) ubile hiljade civila i vojnika. Dok su se na iračkim ulicama odvijale borbe, Sulejmani je vodio rat u senci sa SAD radi širenja uticaja na novo iračko rukovodstvo.

Nakon ponovnog uspostavljanja vlade u Iraku 2005, Sulejmanijev uticaj se proširio u iračku politiku pod vođstvom bivših premijera Ibrahima al Džafarija i Nurija al Malikija.

Tokom tog vremena, Organizacija Badr, šiitska politička partija i paravojne snage koje se smatraju "iranskim najstarijim posrednikom u Iraku", postali su državni ogranak nakon što su ministarstva unutrašnjih poslova i transporta došli pod kontrolu političkog krila oružane grupe.

"Zla figura"

Poruka koju je 2007. godine uputio američkom komandantu Dejvidu Petreusu izazvala je veliku pažnju.

- Generale Petreus, trebalo bi da znate da ja, Kasem Sulejmani, kontrolišem politiku Irana u odnosu na Irak, Liban, Gazu i Avganistan. Ambasador u Bagdadu je član Al Kuds snaga. Pojedinac koji će ga zameniti takođe je pripadnik je Al Kuds. (Petreus je u pismu tadašnjem američkom ministru odbrane 2008. godine Suleimanija opisao kao "zaista zlu figuru ".)

Proglašen nacionalnim herojem

Nakon izbijanja građanskog rata u Siriji 2011, Sulejmani je naredio da neke od njegovih iračkih milicija pređu u Siriju kako bi branili Bašara al Asada i sirijski narod.

Tokom iračke borbe protiv ISIS-a, Hašd al-Shaabi (Jedinice narodne mobilizacije), šiitske paravojne jedinice koje podržava Iran, od kojih su neke potpale pod Sulejmanijevu kontrolu, borili su se zajedno sa iračkom vojskom kako bi porazili terorističku grupu.

Mohamad Marandi, šef katedre za Američke studije Univerziteta u Teheranu, kazao je da je Sulejmanijeva uloga u naporima da se porazi ISIS napravila od njega "nacionalnog heroja" i "mučenika" u iranskom narodu i drugim bliskoistočnim zemljama.

- Da nije bilo ljudi poput njega, ovaj region bi svuda video kako se vijore crne zastave - rekao je on.

Proteklih godina se našao u žiži javnosti, kada se pojavljivao pored iranskog vrhovnog lidera ajtolaha Alija Hamneija i drugih šiitskih predstavnika.

Pod Sulejmanijevim vođstvom, Al Kuds je znatno proširio svoje mogućnosti, postavši značajan faktor u obaveštajnim, finansijskim i političkim sferama izvan iranskih granica.

"Umešao prste" na čitavom Bliskom istoku

Tajnovite Al Kuds snage su zadužene za širenje uticaja Irana u inostranstvu i u protekle dve decenije, a Sulejmani (62) je imao veliki uspeh u tome.

Stalni uspon Hezbolaha, najmoćnije oružane sile u Libanu; Iranska odlučna intervencija da podrži Bašara al Asada u građanskom ratu u Siriji; stalni otpor pobunjenika Huta u Jemenu protiv snaga predvođenih Saudijskom Arabijom i uspon šiitskih milicija u Iraku: svaki od ovih događaja na neki način je povezan upravo sa Sulejmanijem. Njegova sposobnost da gradi odnose učinila ga je tako efikasnim.

- Izgradio ih je sa svima, unutar i izvan Irana, unutar i izvan vlade - rekla je Esfandiari.

Tokom proteklih 20 godina preživeo je više pokušaja atentata koje su sprovele službe sa Zapada, ali i izraelske i arapske obaveštajne službe.

Upozorio Trampa

Osamnaest meseci pre smrti Sulejmani je uputio američkom predsedniku Donaldu Trampu javno upozorenje koje se može pokazati tačnim, ali ne na način na koji je to možda nameravao.

- Gospodine Trampe, kockaru, kažem vam, znate da smo vam blizu na tom mestu na kojem nas ne očekujete. Vi ćete započeti rat, ali mi ćemo ga završiti - rekao je on.