UKRAJINSKA VOJSKA PUNA NACISTA Zato je jedan od glavnih Putinovih ciljeva denacifikacija

Prethodnih godina pojavilo se mnoštvo fotografija na kojima osobe u vojnim uniformama ukrajinske armije poziraju sa nacističkim simbolima. Inflacija ovakvih fotografija, kod kojih je autentičnost značajnog broja teško proveriti, usledila je po početku napada Rusije na Ukrajinu.

Za početak, pokušajmo da razjasnimo ono što je o neonacizmu u Ukrajini nesporno. Prvi put ta tema je otvorena pred kraj predsedničkog mandata Viktora Juščenka, koji je 2010. potpisao ukaz kojim je Stepanu Banderi i Romanu Šuškeviču, nacističkim kolaboracionistima iz Drugog svetskog rata, posthumno dodeljeno najveće državno priznanje - Orden Heroja Ukrajine.

Koliko je Juščenko bio popularan i uspešan predsednik najbolje pokazuje rezultat predsedničkih izbora te 2010. godine na kojima je osvojio samo 5,45 odsto glasova. Njegov naslednik, Viktor Janukovič, koji mu se žestoko revanširao za prethodni poraz iz 2004. godine, koji je pratila Narandžasta revolucija, ukaz o odlikovanju Bandere i Šuškeviča odmah je stavio van snage.

Stepan Bandera

Stepan Bandera danas predstavlja ikonu ukrajinskog nacionalizma. Na njegov rođendan, 1. januara, desetine hiljada ljudi u Kijevu marširaju u njegovu čast. Zanimljivo je da nikada nije bio podanik Carske Rusije, niti SSSR.

Rođen je 1909. godine u Zapadnoj Ukrajini, tada teritoriji Austrougraske, koja je od 1919. do 1939. bila sastavni deo Poljske. U Varšavi je zbog terorističkih aktivnosti bio osuđen na smrt, a kasnije mu je kazna preinačena u doživotnu robiju. Iz zatvora ga nakon okupacije Poljske oslobađaju nacisti i koriste ga kao istaknutog saradnika tokom priprema i na početku napada na SSSR.

Banderini planovi o stvaranju marionetske ukrajinske države, poput Hrvatske i Slovačke, nacistima nisu prihvatljivi. U jesen 1941. stavili su ga u kućni pritvor, a potom 1942. i u logor. Sredinom 1944. je oslobođen i ponovo je pušten u borbu protiv Crvene armije. Sa nacistima je sarađivao do kraja rata, a kasnije nastavlja istu aktivnost za račun zapadnih službi. Agenti KGB-a likvidirali su ga 1959. u Minhenu.

Roman Šuškevič

Kao i Bandera, bio je Zapadni Ukrajinac, rođen u Austrougarskoj 1907. Bio je saradnik nacista još i pre Drugog svetskog rata. Dogurao je do zamenika komandanta bataljona Nahtigal, sastavljenog uglavnom od Ukrajinaca regrutovanih od strane Abvera i direktno je učestvovao u borbama tokom nemačkog napada na SSSR.

U julu 1942. godine Gestapo ga hapsi u Kijevu, a na proleće 1943. pušten je na slobodu i ponovo uključen u borbu protiv Crvene armije, ovoga puta kao komandant Ukrajinske ustaničke armije (UPA). Sa gerilskom borbom u Zapadnoj Ukrajini nastavio je sve do 1950. godine, kada ga je likvidirala sovjetska policija.

Masovni zločini UPA

Šuškevičeva UPA, odgovorna za pokolj nekoliko stotina hiljada civila, predstavljala je vojno krilo Banderine OUN. Istrebljivali su rusko stanovništvo, Ukrajince lojalne sovjetskoj vlasti, a posebno su bili brutalni prema poljskom stanovništvu Zapadne Ukrajine. Samo u Volinskoj oblasti, tokom druge polovine 1943. i početkom 1944, pripadnici UPA masakrirali su oko 100.000 Poljaka, na sličan način kako su to radile hrvatske ustaše u NDH.

Prilikom posete Glavnom štabu NATO, u aprilu 2016, pitao sam domaćina, tada visokog funkcionera Alijanse Roberta Pšela: „Kako vi kao Poljak gledate na heroizaciju Bandere i Šuškeviča u Ukajini?“ Odgovorio mi je da je „tim tendencijama lično zgrožen“, ali i da „Ukrajinci drugih nacionalnih heroja prosto nemaju“.

SS Divizija Galičina

Banderina i Šuškevičeva UPA nije jedina neonacistička formacija koja se slavi u današnjoj Ukrajini. Ako su Bandera i Šuškevič imali nekih sporova tokom rata sa nacistima, koje su kasnije prevazišli, situacija sa 14. pešadijskom vafen SS divizijom Galičina je čista. Osnovana je 1943. godine, a nakon oslobođenja Zapadne Ukrajine, prebačena je u Slovačku i Jugoslaviju, gde se do kraja rata borila protiv Narodno oslobodilačke vojske Jugoslavije. Poštovaoci i preživeli veterani ove SS divizije organizuju redovne marševe sećanja u današnjoj Ukrajini.

Izgazili Žukova, proslavili zločinca

Kako to izgleda u praksi u današnjoj Ukrajini, neka posvedoči sledeći primer. Poslednjeg dana oktobra 2019. godine u Odesi je uklonjena spomen-ploča maršalu pobede Georgiju Žukovu sa zgrade Odeskog vojnog okruga, kojim je najveći vojskovođa Drugog svetskog rata komandovao od 1946. do 1948. godine. Ploča je bačena na ulicu i gazilo ju je nekoliko stotina pristalica Desnog sektora. Samo dan kasnije, u Ivano-Frankovskoj oblasti, uz svečane plotune, postavljena je spomen-ploča Dmitru Palijevu, haupšturmfireru Galičine, ubijenom 1944. u boju sa Crvenom armijom.

Neonacizam danas

Nakon majdanskog puča 2014. godine, značajan deo pripadnika ukrajinske vojske i policije odbio je da učestvuje u građanskom ratu, a deo snaga u Donbasu direktno je uzeo učešća u oružanoj pobuni pretežno ruskog stanovništva. Desni sektor, neonacistička organizacija koja je među ukrajinskim nacionalistima stekla popularnost zbog aktivne i istaknute uloge u radikalizaciji protesta i rušenja legitimnog predsednika Viktora Janukoviča, od svojih pripadnika počela je da pravi dobrovoljačke paravojne bataljone. Najpoznatiji od njih je „Azov“, čiji je simbol gotovo identična kopija simbola zloglasne nacističke 2. tenkovske SS divizije Das REICH. Ovaj bataljon osumnjičen je za brojne zločine nad civilnim stanovništvom Donbasa i ratnim zarobljenicima.

Pre nego što je postao deo regularnih snaga ukrajinske vojske, bataljon „Azov“ finansirao je milijarder Igor Kolomojski, po nacionalnosti Jevrejin. Iste nacionalnosti je i aktuelni vrhovni komandant ukrajinske vojske, pa i „Azova“ - predsednik Ukrajine Volodimir Zelenski. „Azov“ je najpoznatiji, ali nije jedini bataljon koji je formiran kao paravojna organizacija, a kasnije postao deo regularne vojske i ratuje pod neonacističkom simbolikom. Tu su još bataljoni „Donbas“, „Ajdar“ i neke manje borbene jedinice.

 

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI