ISPRAVKA: Ivermektin nije lek za Covid-19, ali ne izaziva sterilitet kod muškaraca

Portal Alo! objavio je članak o navodima da lek Ivermektin, koji su neki ljudi koristili verujući da leči Covid-19, izaziva sterilitet kod muškaraca. Ove tvrdnje bazirane su na osnovu navodno nove studije koja je sprovedena u Nigeriji. Autorica članka se poziva na izveštavanje portala NewsChannel8, ali za ovakve navode ne postoji potpuno utemeljenje, što pokazuje i analiza organizacije Raskrinkavanje.ba. 

U ovom tekstu se nalazi ispravka takvih informacija:

Šta su činjenice?

Ivermektin je lek koji se koristi za lečenje određenih oboljenja izazvanih parazitima kod životinja i uz dosta pažljivije doziranje kod ljudi. Odnedavno, u krugovima antivakcinacijskih aktivista/ica Ivermektin slovi za “magični lek” infekcije Covid-19, iako ne postoje definitivni dokazi da je on zaista efikasan u lečenju ove bolesti. 

Zbog posledica predoziranja ovim lekom, došlo je do još većeg opterećenja već napregnutog zdravstvenog sistema u američkoj saveznoj državi Oklahomi, piše The Guardian. Kako ne postoje naučni dokazi da je ovaj lek efikasan protiv Covid-19, tako ne postoje ni kredibilni dokazi da ovaj lek izaziva sterilitet kod muškaraca.

Nigerijska studija na koju se pozivaju spomenuti članci objavljena je 2011. godine. Dakle, nije riječ ni o kakvoj “novoj studiji”, kako se to tvrdi u analiziranim člancima. 

U studiji iz 2011. godine nije navedeno da je nakon korištenja Ivermektina 85% muškaraca ostalo sterilno. Naime, autori studije se u uvodu pozivaju na nalaze ranije studije iz 2002. godine. Ona je navodno pokazala da je 85% muškaraca koji su liječeni Ivermektinom protiv riječnog sljepila razvilo različite oblike i stepene disfunkcionalnosti sperme, ali ne nužno i sterilitet. 

Studija iz 2002. godine je navodno objavljena u prvom broju trećeg volumena časopisa Journal of Biomedical Investigation. Međutim, prema podacima sa stranice ovog časopisa, prvi volumen objavljen je 2003. godine. U referenci nije naveden naslov studije ni DOI broj, pa je nismo uspeli pronaći putem ovih podataka. 

Studija iz 2011. godine se takođe bavi uticajem Ivermektina na funkcionalnost sperme.

Istinomer navodi da ona ima brojne manjkavosti, koje možete pročitati OVDE.

Uprkos ovim nedostacima, u diskusiji studije navedeno je da je nakon tretmana Ivermektinom kod 37 pacijenata primijećen manji broj spermatozoida, njihova mobilnost je bila manja, ali i da je zabilježena pojava većeg broja abnormalnih oblika ovih ćelija. Autori zaključuju da rezultati studije upućuju na to da je Ivermektin izazvao sterilitet kod ovih pacijenata.

Studija je objavljena u časopisu Archives of Applied Science Research (Arhive istraživanja u primijenjenoj nauci). Kako navodi fact-checking portal Snopes u svojoj analizi tvrdnji o Ivermektinu i sterilitetu, ovo nije kredibilan naučni časopis. 

Na kraju, i portal NewsChannel8, koji je bio izvor članka na Novoj, u međuvremenu je uklonio svoj članak, uz sljedeću napomenu: 

Napomena urednika: S obzirom na zabrinutost publike u pogledu efikasnosti i tačnosti naučnih metoda korištenih u studiji Ivermektina, provedenoj u Nigeriji 2011. godine, stanica koja je originalno izvijestila o ovome, KTSM, izdala je sljedeću ispravku:

- Nacionalna priča o Ivermektinu i studija o njegovom utjecaju na reproduktivno zdravlje muškaraca, koju je objavio KTSM, uklonjena je s naše web stranice. Zabrinutost zbog naučno-istraživačkih metoda, istinitosti originalnog, recenziranog izvještaja te javnih izjava Uprave za hranu i lijekove (FDA), u kojima se kaže da neplodnost nije poznata nuspojava Ivermektina, doveli su do naše uredničke odluke da uklonimo priču - 

Prema rečima veterinara Izeta Kulenovića, koji je bio sagovornik u članku Glasa Amerike, ovaj lek protiv parazita se često koristi u veterinarskoj praksi, posebno na velikim životinjama. Međutim, reč je o opasnoj supstanci koja se i pri lečenju životinja mora koristiti na propisani način, s obzirom na to da određene doze ovog leka mogu biti smrtonosne.

Američka Agencija za hranu i lekove (FDA), Centri za kontrolu i prevenciju bolesti (CDC) i Svetska zdravstvena organizacija (SZO) su upozorili da ovaj lek, a naročito formulu namenjenu lečenju životinja, ne treba koristiti za lečenje bolesti Covid-19. FDA navodi da se trenutno sprovode klinička ispitivanja u kojima se testira efikasnost Ivermektina za lečenje Covid-19, ali i napominje da je uzimanje velikih doza ovog leka, koji nije odobren za lečenje ove bolesti, opasno. Kao nuspojave nepravilnog doziranja leka navedeni su mučnina, povraćanje, proliv, nizak krvni pritisak, svrab, osip, vrtoglavica, problemi s ravnotežom, konvulzije, koma i smrt.