ŠOKANTNA RAČUNICA Evo koliko je prosečna hrvatska porodica izgubila novca zbog inflacije

Radnik koji je u junu ove godine primio prosečnu isplaćenu neto platu od 7711 kuna, zbog inflacije je, prema izračunu Državnog zavoda za statistiku, zaradio manje u odnosu na maj za 0,8 posto, ili 62 kune.

Uticaj inflacije na prosečne plate kod nas još je pogubniji kada se jun ove godine uporedi sa istim lanjskim mesecom, jer je, prema izračunu DZS-a, zbog rasta cena prosečna plata u zemlji bila 4,1 posto ili 316 kuna manja nego lani. Dakle, porodica sa dvoje zaposlenih koji imaju prosečne prihode danas može kupiti robe za 632 kune manje nego lani. Sagleda li se uticaj inflacije na bruto platu od 10.942 kune, razmeri umanjenja još su veći, te u međugodišnjoj usporedbi iznose 3,2 posto, ili 350 kuna.

Stvarni pokazatelj

- Odavno više, nažalost, ne možemo govoriti o izračunu prosečne isplaćene plate u državi i visini inflacije, odnosno indeksu rasta potrošačkih cena koji izračunava Državni zavod za statistiku, kao stvarnim pokazateljima standarda najvećeg broja zaposlenih i njihovih porodica - ocenjuje predsednik Nezavisnih hrvatskih sindikata Krešimir Sever.

Od izračuna prosečne plate, upozorava naš sagovornik, važniji je izračun medijalne plate, koju je DZS takođe objavio u petak, od 6510 kuna. To znači, dodaje Sever, da je oko 830 hiljada zaposlenih primilo 6510 kuna ili manji iznos, te je za njih prosečna, ionako premala plata, za održavanje kakvog-takvog standarda života, trenutno nedohvatljiva. Inače, kada je u pitanju bruto iznos spomenute medijalne plate, on je u junu ove godine dosegao iznos od 8562 kune.

- Ovogodišnji rast osnovnih troškova života, kao što su hrana i bezalkoholna pića i stanovanje, daleko je veći od iskazane inflacije od 12,3 posto. Kod spomenutog udela građana sa medijalnim platama, inflacija je napravila udar na standard od 20 do 30 posto. Samo u slučaju hrane, rast cena je 18 posto. Prema tome, ako gledamo razliku između nominalnih i realnih plata, uzimajući u obzir medijalnu platu i osnovne delove inflacije, smanjenje dohotka najvećeg sloja zaposlenih mnogo je veće od onoga što statistika iskazuje - zaključuje Sever.

Žene zarađuju još manje

U svakom slučaju, navedeni inflacijski udari na prosečne plate u zemlji dobijaju na težini ako se uzme u obzir nalaz DZS-a da su neto plate u junu ove godine nominalno rasle i u odnosu na prethodni mjesec (rast od 0,3 posto) i u odnosu na isto lanjsko razdoblje, za 7,5 posto. No, inflacija je "pojela" i rast, i još dodatno oduzela na zaradama.

Najviše neto plate u junu ove godine isplaćene su u finansijskim uslužnim delatnostima bez osiguravajućeg sektora (11.449 kuna), informacijama i komunikacijama (10.721 kuna) te energetskom sektoru, s prosekom od 9651 kunu. No, u najplaćenijim delovima privrede zabeležena je velika razlika u prosečnim platama između muškaraca i žena. U finansijskim uslugama, ženama su isplaćene prosečne plate manje za čak 5115 kuna, u odnosu na zaposlene muškarce u tom sektoru.

U informacijama i komunikacijama razlika je nešto manja, ali još uvek osetna, i iznosi 1950 kuna prosečno više isplaćene plate muškarcima nego ženama. Najniže prosečne plate u istom razdoblju zabeležene su u proizvodnji odeće od 4923 kune, uslugama (5947) i građevini, sa prosekom od 6163 kune. I u nekim od tih delatnosti ženama su isplaćene manje prosečne plate nego muškarcima, poput proizvodnje odeće, gde je razlika u korist muškaraca u junu iznosila 1458 kuna.

Kada se promotri kretanje prosečne isplaćene neto plate u zemlji u prvih šest meseci, dobija se prosek od 7568 kuna, uz inflacijom izazvan pad za 1,7 posto ili 128 kuna u odnosu na isto lanjsko razdoblje. Inflacija će se, procenjuje ekonomista Željko Garača, do kraja godine nastaviti povećavati zbog očekivanog globalnog rasta cena energije, ali, ističe, i drugih uticaja, kao što su negativne kamatne stope.

- Ranijih godina vlasnici turističkih agencija, firmi i preduzeća držali su pretežno novac na računima i planirali ulaganja dugoročno. Sada se može očekivati plasman tog novca na tržište, što bi moglo dodatno pogurati cene zemljišta, građevinskih radova ili luksuznih dobara prema gore - ocenjuje Garača.

Ekonomista: Nije realno da inflacija padne na prognoziranih 2%

- Rast kredita povećava potražnju, samim tim, u kombinaciji sa globalnim rastom cena energije imate pritisak na cene, nominalno veću potrošnju, rast BDP-a po stopama koje su zadovoljavajuće, pa i više od toga. Sve to znači i više novca u proračunu države. No, dugoročno javni dug raste, iz dohodaka građana i zarada preduzeća mora se sve više izdvajati za povrat dugova, što sve zajedno, kada govorimo o građanima, dovodi do manjih prihoda, pada njihovog dohotka i standarda - kazao nam je ekonomista Željko Garača, dodajući kako nije realno da se do kraja godine inflacija spusti sa sadašnjih 12,3 posto na prognoziranih dva posto.

Dodaje i očekivanje da će se novac zarađen u ovogodišnjoj turističkoj sezoni početi ubrzano trošiti zbog straha od inflacije.

 

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI