ISTORIJSKI MUZEJ - ČUVAR NAŠE BAŠTINE Neprocenjiva zbirka koja vodi kroz istoriju srpskog naroda

Osnivanje Muzeja teklo je u nekoliko faza. Prvi pokušaj koji nije ostvaren učinjen je 1950. godine donošenjem Uredbe o osnivanju Istorijskog muzeja NR Srbije. Drugi pokušaj učinjen je 1954. godine povodom obeležavanja 150. godišnjice podizanja Prvog srpskog ustanka, kada je napravljena izložba posvećena ovoj temi koja je potom preneta u konak kneza Miloša Obrenovića u Topčideru. Tako je formiran Muzej Prvog srpskog ustanka čija se koncepcija zasnivala na obradi materijala Prvog (1804–1813) i Drugog srpskog ustanka (1815) kao događaja od izuzetne važnosti za srpski narod kojima je započet proces ustanovljavanja moderne srpske države i njenog priznavanja kao nezavisnog međunarodnog subjekta.

To je samo potvrdilo da je za autoritete ustaničko-revolucionarni milje bio ideološki prepoznatljiv i prihvatljiv. Konačno, uredbom Izvršnog veća Narodne skupštine NR Srbije od 20. februara 1963. godine osnovan je Istorijski muzej Srbije zbog, kako se navodi, potrebe postojanja „jednog muzeja opšteg tipa koji bi svestrano prikazivao bogatu istoriju srpskog naroda“. Hronološki, tematika muzeja koja je obuhvatala sve važne procese u razvitku srpskog naroda, sa posebnim akcentom na periode borbi za nacionalno oslobođenje, podeljena je na nekoliko celina: srednji vek, period strane vlasti, period 1804-1918, period NOR-a 1941-1945. i posleratni razvoj Srbije.

Evidentno je da je na koncepciju, a samim tim i izbor materijala koju su ulazili u Muzej i postajali deo njegovog fonda znatno uticalo i vladajuće političko uverenje: građanska kultura je odbacivana, potiskivana i obezvređivana, isticana su kulturna dostignuća dovoljno udaljene epohe srednjeg veka (posebno dragocenog arhitektonskog i slikarskog srednjovekovnog nasleđa u Srbiji), ali i najnovijeg ratnog i postratnog perioda socijalističke izgradnje, što se poklapalo i sa pravcem naučnih istraživanja u humanističkim disciplinama (istorija, istorija umetnosti, etnologija, arheologija), čiji su rezultati ključni za veći deo muzeologije.

Arheološka, Numizmatička i Etnografska zbirka, Zbirka kopija fresaka i ikona, Zbirka arhivalija, Zbirka stare i retke knjige, kao i fondovi Milutinovića i Valtrovića, Đorđa Stanojevića i Jovana Ilkića od početka su konstituisani kao posebne celine. U poslednjih nekoliko godina stvorili su se uslovi za formiranje novih zbirki, što je posledica sagledavanja potrebe da se koncepcija Muzeja, a samim tim i sakupljačka politika kuće proširi i obuhvati one ideje, fenomene i događaje koji su kroz složene i bogate istorijske procese značajno uticali na prošlost Srbije a koji su do sada bili zanemareni.

Jezgro muzejskog fonda Istorijskog muzeja Srbije u prvim godinama po osnivanju činili su predmeti koji su se pre pripajanja nalazili u Muzeju Prvog srpskog ustanka, a za koji su izdvojeni iz Istorijske zbirke Narodnog muzeja u Beogradu. To su bili predmeti koji su se odnosili na ličnosti i događaje Prvog i Drugog srpskog ustanka (oružje, zastave, uniforme, odeća i drugi utilitarni predmeti, dokumenta, fotografije, umetnička dela), a sa istom politikom prikupljanja Muzej je nastavio i kasnijih godina, proširujući predmet interesovanja i na događaje iz bliske prošlosti. Tako su se u fondu Muzeja već neposredno po okončanju ratnih sukoba na prostorima bivše Jugoslavije našli primerci oružja i uniformi pripadnika svih strana u sukobu.

Organizaciono, Muzej se sastoji od nekoliko odeljenja: Istorijsko, Arheološko, Opšte, Odeljenje materijalne zaštite kulturnih dobara, Odeljenje dokumentacije, Odeljenje za prezentaciju, Odeljenje stručne biblioteke i Odeljenje zajedničkih poslova.

U sastavu Muzeja nalazi se i Konak kneza Miloša Obrenovića u Topčideru. Konak po svom načinu zidanja, planu i stilu pripada onovremenoj osmanskoj reprezentativnoj arhitekturi i predstavlja jedan od poslednjih graditeljskih i umetničkih tragova osmanske kulture u Srbiji. Podignut je 1831. godine kao glavna zgrada dvorskog kompleksa, a njegov neimar bio je Hadži Nikola Živković.

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI