NEKADA SMO ŽIVELI ZA DANAŠNJI PRAZNIK Dan pionirskih kapa i crvenih marama sve više bledi u sećanju

Na današnji dan pre 79 godina na Drugom zasedanju AVNOJ-a u Jajcu, udareni su temelji federativnoj socijalističkoj Jugoslaviji.

Na današnji dan 1943. na Drugom zasedanju AVNOJ-a u Jajcu, tokom Drugog svetskog rata udareni su temelji nove, socijalističke Jugoslavije. Ovaj dan, 29. novembar slavljen je gotovo šest decenija kao državni praznik SFRJ, a zvanično je ukinut posle više od deset godina od raspada te zajednice - novembra 2002.

Taj datum je ušao u istoriju 29. novembra 1943. godine, kada je održano Drugo zasedanje AVNOJ-a u Jajcu, na kome je doneta odluka o federalnom ustrojstvu Jugoslavije, a kraljevskoj vladi zabranjen povratak u zemlju.

AVNOJ je tog 29. novembra proglašen za vrhovno zakonodavno i izvršno državno telo, koje je donelo istorijske odluke o uređenju Jugoslavije. Tim odlukama ustavnog karaktera izgrađeni su vrhovni državni organi nove Jugoslavije, pa je zbog toga taj datum zapisan kao dan stvaranja nove Jugoslavije.

AVNOJ je odlučio i da se nova Jugoslavija izgradi na demokratskom principu kao državna zajednica ravnopravnih naroda.

Josip Broz Tito, generalni sekretar Komunističke partije Jugoslavije i vrhovni komandant Narodno-oslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije proglašen je za maršala Jugoslavije.

Posle završetka rata, od 1945. godine, 29. novembar se slavio kao dan Republike i bio jedan od najvećih praznika u nekadašnjoj SFRJ.  Prema tadašnjem Zakonu o državnim praznicima proslavljao se dva neradna dana, uz svečane akademije u glavnim gradovima republika bivše države, počasne plotune, a 1964. ustanovljena je i nagrada AVNOJ-a. Đaci prvaci su dobijali crvene pionirske marame, deljena su razna ordenja.

Poslednji put ovaj praznik obeležen je u Srbiji 2001, jer ga je Savezna skupština zvanično ukinula tek sredinom novembra sledeće godine. Do 1997. godine 29. novembar je slavljen kao dan sećanja na Drugo zasedanje AVNOJ-a, ali je od tada počeo da se praznuje kao dan kada je 1945. Jugoslavija i formalno prestala da bude monarhija i postala republika.

Ta zamena nastala je kao izraz kritike da je SRJ nastavila da obeležava praznik nepostojeće države - federacije šest republika - koja se raspala 1991.

Praznik nije preživeo raspad SFRJ ni u jednoj republici bivše zajedničke države, osim u Srbiji, gde je ukinut tek 2002. godine odlukom Veća građana Savezne skupštine SRJ (Crna Gora „odustala „zvanična proslava nekoliko godina ranije). 

Ratna razaranja je „oštetila” i sećanja i emocije, ostali su samo jugostralgičari na svim prostorima nekada velike države „od Vardara do Triglava”, a ni njih nema mnogo.

Pored priče o rođendanu koji se više ne slavi, tu je i sećanje na mlade, ali dovoljno stare da se sete školskih priredbi organizovanih na Dan Republike, druženja prijatelja „od juga do severa” jugoslovenske otadžbine. , a u centru Beograda svake godine proleti trobojnica sa petokrakom…

 

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI