Ustaše ubile 19.432 dece

 

Autor emisije „Kvadratura kruga“ Branko Stanković kroz tri emisije „Dubina zločina“ (prva je emitovana preksinoć, a naredne dve će se emitovati 7. i 14. novembra u 18.30) otkriva na koje su sve načine stradala deca sa Kozare i Potkozarja u ustaškim logorima.

U dečjim logorima u Sisku, Jasenovcu, Jastrebarskom, Staroj Gradiški i Metajni na Pagu stradalo je 23.500 srpske dece, čija je imena, prezimena, mesto rođenja i poreklo popisao Dragoje Lukić, i sam dete logoraš. Lukić je 40 godina istraživao ustaške zločine nad srpskom decom, a taj njegov spisak ubijene i umorene dece u logorima u NDH danas se čuva u Muzeju žrtava genocida u Beogradu.

Za šest meseci, koliko je trajalo istraživanje, Stanković je pronašao mnoštvo fotografija, dokumenata, čak i snimaka iz filmske arhive NDH, koji svedoče o zločinima nad srpskom, jevrejskom i romskom decom koje su sprovodile ustaše za vreme Drugog svetskog rata. Tokom snimanja, Stanković je, između ostalog, posetio i Donju Gradinu, najveće srpsko stratište i najveće dečje groblje na svetu. Donja Gradina je bila likvidacioni centar logora Jasenovac, Uštica i Mlaka, u kojima je stradalo 19.432 dece, od kojih je 12.113 srpske nacionalnosti.

Ante Dumbović, aktivista Crvenog križa NDH, tokom 1942. godine u dečjem logoru u Sisku načinio je 800 fotografija umorene srpske dece, koje svedoče o paklu kroz koji su prošli srpski mališani zatočeni u tom logoru. Autor ovog serijala uspeo je da pronađe i preživelu decu iz svakog od tih logora u NDH, koja su danas starci, ali su njihova sećanja na stradanja u tim logorima još sveža i bolna.

Broj stradale srpske dece u ustaškim logorima tokom Drugog svetskog rata bi sigurno bio veći da nije bilo Diane Budisavljević, Austrijanke udate za Srbina, koja je uspela da spase 12.000 dece iz dečjih logora u Sisku, Jastrebarskom, Jasenovcu i Staroj Gradiški. Dianinoj akciji spasavanja srpske dece Stanković posvećuje poslednju emisiju u serijalu „Dubina zločina“, u kojoj otkriva šta se nakon Drugog svetskog rata dogodilo sa većinom te dece koju je spasla Diana.