NAJVEĆI SRPSKI VELIKANI "OŽIVELI": Kako bi Gavrilo Princip, Dušan Silni, Kralj Petar izgledali u moderno doba? Da li možete da zamislite Nikolu Teslu kako se smeje? (VIDEO)

 

Često se pitamo kako su neki velikani iz naše istorije zaista izgledali? Obično imamo samo njihove slike prema kojima utvrđujemo kakvi su bili, ali nikad ne vidimo njihove osmehe, pokrete...

Jedan od korisnika TikToka, pod imenom Zevs ArtDesign uz pomoć veštačke inteligencije otkrio nam je upravo to - kako su izgledala najveća imena srpske istorije.

Upoznajte velika imena srpske istorije na drugačiji način...

GAVRILO PRINCIP

Gavrilo Princip (1894–1918) bio je bosanski Srbin i član tajne organizacije Mlada Bosna, koja se borila protiv Austro-Ugarske vlasti u Bosni i Hercegovini. Rođen je 25. jula 1894. godine u selu Obljaj, kod Bosanskog Grahova. Princip je postao poznat po atentatu na nadvojvodu Franca Ferdinanda, prestolonaslednika Austro-Ugarske, i njegovu suprugu Sofiju, 28. juna 1914. godine u Sarajevu. Ovaj događaj bio je povod za početak Prvog svetskog rata.Nakon atentata, Gavrilo Princip je uhvaćen i osuđen na 20 godina zatvora, budući da je bio premlad za smrtnu kaznu. Preminuo je 28. aprila 1918. godine u zatvoru u Terezinu, u tadašnjoj Austro-Ugarskoj (danas u Češkoj), od tuberkuloze i zbog loših zatvorskih uslova. Principov čin ostaje kontroverzan, ali je neosporno imao veliki uticaj na istoriju 20. veka.

 

 

KARAĐORĐE PETROVIĆ

 

Karađorđe Petrović (1762–1817) bio je vođa Prvog srpskog ustanka i osnivač dinastije Karađorđevića. Rođen u siromašnoj seljačkoj porodici, predvodio je Srbe u ustanku protiv Osmanskog carstva 1804. godine, što je dovelo do stvaranja autonomne Srbije. Posle poraza ustanka 1813. godine, pobegao je u Austriju, ali se vratio 1817. godine kada je ubijen po nalogu Miloša Obrenovića. Karađorđe je ključna figura u borbi za srpsku nezavisnost.

 

 

MIHAILO OBRENOVIĆ

 

Mihailo Obrenović (1823–1868) bio je knez Srbije iz dinastije Obrenović. Vladao je u dva navrata, od 1839. do 1842. i od 1858. do 1868. godine. Tokom svoje vladavine sproveo je značajne reforme u vojsci i obrazovanju i radio na oslobađanju Srbije od osmanske vlasti. Bio je inicijator Balkanskog saveza protiv Osmanlijskog carstva. Mihailo je ubijen u atentatu u Košutnjaku 1868. godine, a njegova smrt je ostala nerazjašnjena.

 

 

Dragoljub "Draža" Mihailović

Dragoljub "Draža" Mihailović (1893-1946) bio je srpski general i vođa četničkog pokreta tokom Drugog svetskog rata. Osnovao je Jugoslovensku vojsku u otadžbini, poznatu kao četnici, koja je isprva bila protiv nemačke okupacije, ali se kasnije sukobila sa partizanima. Mihailović je nakon rata uhapšen, osuđen za izdaju i ratne zločine, te pogubljen 1946. godine. Njegova uloga ostaje kontroverzna i predmet rasprava.

 

 

Nikola Tesla

Nikola Tesla (1856-1943) bio je srpski genije, rođen u selu Smiljan u Habsburškoj Monarhiji (danas u Hrvatskoj). Njegovi roditelji, Milutin i Georgina Tesla, bili su Srbi, a Tesla je bio ponosan na svoje srpsko poreklo.Tesla je najpoznatiji po razvoju naizmenične struje (AC) i mnogim inovacijama koje su oblikovale modernu tehnologiju, poput Tesline zavojnice i bežičnog prenosa energije. Nakon rada u Evropi, preselio se u SAD, gde je ostvario najveći deo svojih pronalazaka.Umro je 7. januara 1943. u Njujorku, ostavivši neizbrisiv trag u svetu nauke i tehnologije.

 

 

Milunka Savić

Milunka Savić (1892–1973) bila je srpska ratna heroina, poznata kao najodlikovanija žena u istoriji vojne službe. Rođena je u selu Koprivnica u tadašnjem Kraljevini Srbiji.Milunka se 1912. godine, tokom Balkanskih ratova, prijavila u srpsku vojsku prerušena u muškarca, kako bi zamenila svog brata. Borila se hrabro i nekoliko puta bila ranjena pre nego što je otkriveno da je žena. Uprkos tome, dozvoljeno joj je da ostane u vojsci, gde je nastavila da se bori, uključujući i tokom Prvog svetskog rata, gde je ponovo pokazala izuzetnu hrabrost.Za svoje zasluge, Milunka Savić je dobila brojne visoke nagrade, uključujući Orden Karađorđeve zvezde sa mačevima, francuski Croix de Guerre i rusku medalju Svetog Đorđa.Posle rata, Milunka je živela skromno, a uprkos njenim zaslugama, često je bila zanemarena od strane društva i države. Umrla je 1973. godine, ostavivši iza sebe nasleđe hrabrosti i patriotizma koje se i danas pamti.

 

 

Vuk Stefanović Karadžić

Vuk Stefanović Karadžić (1787–1864) bio je srpski filolog i reformator jezika. Rođen u Tršiću, Vuk je reformisao srpski jezik i pravopis uvođenjem narodnog govora u književnost, po principu "piši kao što govoriš." Objavio je prvi Srpski rječnik 1818. godine i prikupio brojne narodne pesme i običaje, čuvajući tako srpsku kulturnu baštinu. Iako je naišao na otpor, njegove reforme postale su temelj modernog srpskog jezika. Umro je 1864. u Beču.

 

 

Mihajlo Pupin

Mihajlo Pupin (1858–1935) bio je srpski naučnik, pronalazač i profesor fizike na Univerzitetu Kolumbija u Njujorku. Rođen u Idvoru, u Banatu, emigrirao je u SAD, gde je postao poznat po izumu "Pupinove zavojnice" koja je unapredila telefonske komunikacije. Bio je i humanitarac, aktivan u srpskoj zajednici. Dobio je Pulicerovu nagradu za autobiografiju "Od pašnjaka do naučenjaka".

 

 

Lazar Hrebeljanović

Lazar Hrebeljanović, poznat kao car Lazar, rođen je oko 1329. godine u plemićkoj porodici u Srbiji. Njegova porodica imala je značajan uticaj u tadašnjoj srpskoj vlasteli. Lazar se uzdigao kao jedan od vodećih feudalnih gospodara nakon smrti cara Dušana 1355. godine, u vreme kada se Srpsko carstvo počelo raspadati na manje feudalne oblasti.Tokom 1371. godine, nakon smrti Vukašina i Uglješe Mrnjavčevića u Maričkoj bici, Lazar je preuzeo vodeću ulogu među srpskim velmožama. Postao je vladar centralne Srbije i radio na njenom jačanju, kako politički tako i vojno. Oženio se Milicom, članicom dinastije Nemanjića, što mu je dodatno učvrstilo legitimitet vlasti.Njegova vladavina bila je obeležena stalnim pokušajima odbrane srpskih teritorija od Osmanskog carstva, koje se sve više širilo na Balkanu. Najvažniji događaj tokom njegove vladavine bila je Kosovska bitka 1389. godine, kada su se njegove snage sukobile sa vojskom osmanskog sultana Murata I. Bitka na Kosovu polju završila se bez jasnog pobednika, ali je Lazar uhvaćen i pogubljen nakon bitke. Njegova smrt označila je početak postepenog pada srpskih zemalja pod osmansku vlast.Lazar je nakon smrti postao simbol srpskog otpora i mučeništva. Srpska pravoslavna crkva ga je kanonizovala, a njegov kult je postao centralni deo srpske narodne tradicije i epske poezije. Sahranjen je u manastiru Ravanica, koji je podigao kao svoju zadužbinu.

 

 

Carica Milica

Carica Milica, rođena oko 1335. godine, bila je supruga kneza Lazara Hrebeljanovića i jedna od najistaknutijih ličnosti srpske srednjovekovne istorije. Evo hronološkog pregleda njenog života:
Preudaja za kneza Lazara (sredina 14. veka)Milica potiče iz ugledne srpske porodice Nemanjića, a udala se za kneza Lazara sredinom 14. veka. Lazar je bio vladar Moravske Srbije, a njihova zajednica postala je jedna od najuticajnijih u srpskoj državi.
Bitka na Kosovu (1389)Najpoznatiji trenutak u Milicinom životu vezan je za Kosovsku bitku, 28. juna 1389. godine, kada je knez Lazar poginuo u borbi protiv Osmanlija. Milica je tada preuzela ulogu regenta, vladajući u ime svog sina Stefana Lazarevića koji je tada bio maloletan.Vladavina i diplomatska aktivnost (1389–1393)Nakon bitke, Milica je vešto balansirala između Osmanskog carstva i moći srpskih vlastelina. Da bi osigurala mir i stabilnost države, postala je saveznik sultanovog dvora. U znak tog saveza, dala je svoju kćer Oliveru za ženu sultanu Bajazitu I, što je bio deo mirovne politike.
Povlačenje u manastir (1393)Godine 1393, Milica se povukla iz aktivne vladavine i zamonašila, uzimajući monaško ime Evgenija. Tada je postala igumanija manastira Ljubostinja, koji je sama osnovala.
Smrt (1405)Carica Milica umrla je 11. novembra 1405. godine. Njeno delo i uloga u srpskoj istoriji ostali su upamćeni kroz vekove, a ona je proglašena za svetiteljku Srpske pravoslavne crkve.Carica Milica ostavila je dubok trag ne samo kao politička figura, već i kao zaštitnica crkve, kulture i duhovnog života srpskog naroda.

 

 

Despot Stefan Lazarević

Despot Stefan Lazarević (1377–1427) bio je srednjovekovni srpski vladar, vojskovođa, pesnik i jedan od najznačajnijih ljudi svog vremena na Balkanu. Bio je sin kneza Lazara Hrebeljanovića i kneginje Milice. Nakon smrti svog oca u Kosovskoj bici 1389. godine, Stefan je postao knez Srbije, a 1402. godine je dobio titulu despota od vizantijskog cara Manuela II Paleologa.

Ključni aspekti njegovog života:

1. Vojskovođa: Stefan Lazarević je bio poznat kao izuzetno vešt vojskovođa. U početku je bio vazal Osmanlijskog carstva, a kasnije je postao saveznik ugarskog kralja Sigismunda. Učestvovao je u mnogim važnim bitkama, uključujući bitku kod Nikopolja (1396) i bitku kod Angore (1402).

2. Kulturni doprinosi: Osim vojnih veština, Stefan je bio poznat i po svojim kulturnim doprinosima. Bio je pesnik i veliki ljubitelj književnosti. Njegovo najpoznatije delo je "Slovo ljubve", poema koja se bavi temama ljubavi, viteštva i vere.

3. Politička stabilnost: Tokom svoje vladavine, Stefan je uspeo da balansira između moćnih suseda – Osmanlijskog carstva i Ugarske, čime je obezbedio očuvanje srpske autonomije u teškom periodu. Njegov savez sa Ugrima omogućio je Srbiji stabilnost i relativnu sigurnost.

4. Razvoj Beograda: Stefan Lazarević je zaslužan za značajan razvoj Beograda, koji je postao prestonica Srbije za vreme njegove vladavine. Utvrdio je grad i pretvorio ga u važno političko i trgovačko središte.

Stefanova vladavina obeležila je poslednji procvat srednjovekovne srpske države i kulture pre nego što će Srbija pasti pod vlast Osmanlijskog carstva. Njegova vojna strategija, diplomatske veštine i kulturna zaostavština ostavili su dubok trag u srpskoj istoriji.

 

 

Kralj Petar I Karađorđević

Kralj Petar I Karađorđević (1844–1921) bio je kralj Srbije od 1903. do 1918. godine i prvi kralj Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (kasnije Jugoslavija) od 1918. do 1921. godine. Rođen je u Beogradu kao sin kneza Aleksandra Karađorđevića, ali je veći deo mladosti proveo u izgnanstvu zbog političkih previranja u Srbiji.

Petar je bio obrazovan u inostranstvu i učestvovao u Francusko-pruskom ratu kao dobrovoljac. Tokom izgnanstva u Švajcarskoj, preveo je knjigu "O slobodi" Džona Stjuarta Mila, čime je pokazao svoju privrženost liberalnim idejama.

Na presto Srbije došao je nakon Majskog prevrata 1903. godine, kada je zbačena dinastija Obrenovića. Kao kralj, bio je poznat po svom liberalnom pristupu vladanju, podržavajući ustavne reforme i jačanje parlamentarne demokratije.

Njegova vladavina obeležena je velikim vojnim i političkim događajima, uključujući Balkanske ratove (1912–1913) i Prvi svetski rat (1914–1918). Tokom Prvog svetskog rata, kralj Petar je zajedno sa vojskom i narodom prošao povlačenje preko Albanije, što je učvrstilo njegovu reputaciju kao "kralja oslobodioca".

Zbog zdravstvenih problema, 1914. godine je prepustio većinu kraljevskih dužnosti svom sinu, regentu Aleksandru. Preminuo je 1921. godine i sahranjen je u crkvi na Oplencu, gde se nalazi porodična grobnica dinastije Karađorđević.

 

 

Sveti Sava

Sveti Sava (oko 1174–1236), rođen kao Rastko Nemanjić, bio je najmlađi sin srpskog velikog župana Stefana Nemanje. Kao mladić je pobegao na Svetu Goru, gde se zamonašio i posvetio duhovnom životu. Zajedno sa ocem Simeonom obnovio je manastir Hilandar, pretvorivši ga u duhovni centar srpskog naroda.

Godine 1219. postigao je autokefalnost za Srpsku pravoslavnu crkvu i postao njen prvi arhiepiskop. Osnovao je brojne manastire, škole i bolnice, te napisao Zakonopravilo, prvi srpski pravni kodeks. Njegove diplomatske misije učvrstile su položaj Srbije u pravoslavnom svetu.

Umro je 1236. godine u Bugarskoj, a njegovo telo je preneto u manastir Mileševa. Mošti su mu spaljene 1594. godine na Vračaru, gde danas stoji Hram Svetog Save. Smatra se osnivačem Srpske crkve, prosvetiteljem i jednim od najznačajnijih svetaca u srpskoj istoriji.

 

 

Car Dušan Silni

Stefan Uroš IV Dušan Nemanjić, poznatiji kao Car Dušan Silni (oko 1308—1355), bio je jedan od najznačajnijih vladara srednjovekovne Srbije. Rođen je kao sin kralja Stefana Uroša III Dečanskog i kraljice Teodore Smile. Već kao mlad pokazao je vojničke i državničke sposobnosti, što je dovelo do toga da se 1331. godine, nakon državnog udara, popne na srpski presto, svrgnuvši svog oca.

Teritorijalno širenje

Tokom svoje vladavine, Dušan je značajno proširio teritoriju srpske države. Iskoristio je unutrašnje sukobe u Vizantijskom carstvu kako bi osvojio velike delove Makedonije, Epira, Tesalije i Trakije. Njegova osvajanja učinila su Srbiju najmoćnijom državom na Balkanu u to vreme. Godine 1346. krunisan je za cara Srba i Grka u Skoplju, čime je uspostavio Srpsko carstvo.

Dušanov zakonik

Jedan od najvažnijih doprinosa Dušanove vladavine je donošenje Dušanovog zakonika 1349. godine, sa dopunama 1354. godine. Ovaj zakonik predstavljao je sveobuhvatan pravni kodeks koji je regulisao različite aspekte društvenog života, uključujući građansko pravo, krivično pravo, crkvene propise i feudalne odnose. Zakonik je imao za cilj da konsoliduje vlast, uspostavi pravnu sigurnost i ujednači pravne norme na teritoriji celog carstva.

Crkva i kultura

Dušan je podigao rang Srpske pravoslavne crkve na patrijaršiju 1346. godine, čime je ojačao nezavisnost crkve u odnosu na Carigradsku patrijaršiju. Ovo je imalo veliki uticaj na jačanje nacionalnog identiteta i kulturnog razvoja. U njegovoj eri došlo je do procvata srpske umetnosti, arhitekture i književnosti. Podignuti su brojni manastiri i crkve, od kojih su mnogi sačuvani do danas kao dragoceni spomenici kulture.

Pokušaj osvajanja Carigrada i smrt

Ambiciozan plan Cara Dušana bio je osvajanje Carigrada i preuzimanje vizantijskog carskog trona. Međutim, njegovi planovi su prekinuti iznenadnom smrću 20. decembra 1355. godine, pod nerazjašnjenim okolnostima. Neki izvori navode da je preminuo od moždanog udara ili trovanja.

Nasleđe i pad carstva

Nakon Dušanove smrti, presto je preuzeo njegov sin Stefan Uroš V, poznat kao "Nejaki", zbog nedostatka snažne vladarske ruke. Pod njegovom vlašću, ogromno carstvo koje je Dušan stvorio počelo je da se raspada usled unutrašnjih sukoba i spoljašnjih pritisaka, što je na kraju dovelo do pada Srpskog carstva i turskog osvajanja Balkana u narednim decenijama.

Značaj i nasleđe

Car Dušan Silni ostao je upamćen kao jedan od najvećih srpskih vladara. Njegova vladavina označila je vrhunac srednjovekovne srpske države u političkom, teritorijalnom i kulturnom smislu. Dušanov zakonik predstavlja značajan pravni dokument koji svedoči o visokom nivou društvene organizacije i pravne svesti tog vremena. Njegova ambicija i dostignuća ostavili su dubok trag u istoriji Srbije i Balkana.

 

 

BONUS VIDEO

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI