ARABIZMI U SRPSKOM JEZIKU Uticaj arapskog jezika kroz osmansko-tursku posrednost, ove reči nisu našeg porekla

Arabizmi su reči arapskog porekla koje su u srpski jezik stigle uglavnom preko osmanskog i turskog jezika, što je rezultat bogate kulturne i jezičke interakcije tokom osmanske vladavine na Balkanu.

Ove reči, pretežno imenice i pridevi, kroz vreme su doživele fonetske i semantičke prilagodbe kako bi se uklopile u gramatičku strukturu srpskog jezika.

Na primer, reči poput dućan (tur. dükkan, ar. dukkān), zanat (tur. sanat, ar. sana‘), sat (tur. saat, ar. sā‘a) ili sevap (tur. sevap, ar. tawāb) su samo neki od arabizama koji su se prilagodili srpskoj fonologiji i gramatici.

Osim što su ove reči prošle promene, one su često postale osnova za nove tvorbe u srpskom jeziku. Tako su se kroz morfeme turskog porekla pojavili izrazi kao što su hajdučija ili hadžiluk (ar. hağğ), kao i imenice poput sajdžija ili sahat-kula.

Foto: Shutterstock

Neke reči, međutim, nisu ostale u izvornom obliku. Na primer, kijamet (ar. qiyāma – nered) i amanet (ar. ’amāna – zavet) su ženskog roda u arapskom jeziku, dok su u srpskom jeziku korišćene u muškom ili srednjem rodu.

Zanimljivo je da su se kod nekih arabizama menjali i gramatički brojevi. Na primer, esnaf (ar. esnāf – vrsta, kategorija) u srpskom jeziku ima jedninu, dok je u arapskom plural.

Sličan slučaj je i sa rečju musliman (ar. muslim – onaj koji se pokorava Bogu), koja se u srpskom koristi za pojedinca, iako je u arapskom oblik za više ljudi.

Među arabizmima koji su se uvukli u naš jezik, naročito su prisutni islamizmi, reči koje se odnose na islamske običaje, veru i zakonodavne termine, ali i svakodnevne pojmove. Takođe, mnoge arapske ličnosti su postale deo srpske jezičke baštine kroz lična imena, koja su često dala i prezimena, kao što su Ahmedović, Hasanović ili Karahasan.

Pored toga, neki arabizmi su došli i putem evropskih jezika.

Reči poput algebra (ar. al-ğabr – sklapanje), alkohol (ar. al-kuhūl), cifra (ar. sifr – nula) i sirup (ar. šarāb – piće) postale su integralni deo svakodnevnog govora, čime su dodatno osnažile jezičke veze između arapskog, turskog i evropskih jezika.

BONUS VIDEO:

 

 

PROČITAJTE KLIKOM OVDE NAJVAŽNIJE AKTUELNE VESTI